Elektrische auto’s zijn inmiddels niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Ook elektrisch varen neemt langzamerhand een toevlucht, geen ronkende motoren meer bij je sloep. Maar een elektrische motor in je zeilboot? Dat is toch nog even een stap voor veel mensen. Het is duur en veel werk, wordt er gedacht.

Wij spraken met Bart-Jan IJzerman, die verantwoordelijk is voor de Nederlandse markt van Oceanvolt. IJzerman is zelf fervent wedstrijdzeiler en ziet dan ook vele voordelen voor de wedstrijdzeiler in zo’n elektrische motor. “De elektrische motor neemt niet alleen minder plek in dan een dieselmotor, de Oceanvolt motor en batterijen samen zijn lichter dan de dieselmotor inclusief diesel. En onze saildrive motor past gewoon in de mal van Volvo Penta en Yanmar saildrives. Daar is over nagedacht, dat maakt de overstap ook eenvoudiger.”

Bij het vervangen van de dieselmotor voor een elektrische motor, heb je in de praktijk dus meer ruimte in je boot. Naast dat je een stuk stiller, en schoner, vaart. Fijn, maar dat prijskaartje is nog best hoog. “Het is zeker een investering, maar denk eens aan de liters diesel die je niet meer hoeft aan te schaffen. Je koopt eigenlijk je diesel op voorhand. En de elektrische motor is zo goed als onderhoudsvrij. Reken maar uit wat je normaal in een periode van vijf jaar kwijt bent aan het onderhoud van een diesel motor. De batterijen zijn prijzig, maar ze gaan dan ook 10 jaar mee. Maar, net als bij een elektrische auto, is het appels met peren vergelijken. Het is een totaal andere beleving.”

Bijladen tijdens het zeilen

Waar je met een dieselmotor de tank volgooit en vaak dagenlang kan motoren, is dat hierbij natuurlijk anders. Op een volle batterij kun je zo’n 6 tot 8 uur varen, natuurlijk afhankelijk van hoe hard je vaart en de accu capaciteit. IJzerman: “Bij het ‘gas geven’, zie je op je display de kilowatts die je verbruikt. Ook zie je hier de afstand die je nog kunt varen. Zo weet je precies waar je aan toe bent.” Plan je een langere reis, en voorzie je dat je veel moet motoren vanwege tegenwind, ook dan is de elektrische motor prima geschikt. “Een van de mooiste eigenschappen van onze motoren is dat ze tijdens het zeilen kunnen hydro-genereren. Dat wil zeggen dat je tijdens het zeilen, met een druk op de knop, de as mee kan laten draaien. De motor fungeert dan als generator.”

Wil je meer zekerheid dan kun je met behulp van een kleine generator de accu’s opladen. Voor het afleggen van dezelfde afstand verbruikt deze hybride oplossing ongeveer 1/3 van de diesel die je normaal met een diesel motor zou verbranden. Daarnaast zijn er alternatieve manieren om op te laden, zo kun je door middel van zonnepanelen op je dek laden. En hoe meer snelheid je maakt, hoe sneller de accu’s weer laden. De vertraging is minimaal bij deze vorm van opladen.

Elektrisch varen als wedstrijdzeiler

Als wedstrijdzeiler is het misschien minder gunstig om tijdens het zeilen bij te laden, je wilt tenslotte zo snel mogelijk varen. Toch zijn er zeker wel voordelen voor de wedstrijdzeiler, vertelt IJzerman ons. “Allereerst is het lichter. De motor is lichter en ook de batterijen schelen gewicht in vergelijking met een tank diesel. Daarbij zijn de regels voor offshore wedstrijden onlangs aangepast waarmee het eigenlijk nog aantrekkelijker wordt om elektrisch te varen. Eerder moest je namelijk verplicht 8 uur op de motor varen, dat is nu nog maar 5 uur. Dit scheelt natuurlijk weer in gewicht aan batterijen.” De nieuwe offshore regels bekijkend, zijn er meer voordelen te halen uit elektrisch varen. Zo is er een regel opgenomen dat World Sailing nieuwe offshore racejachten aanmoedigt om tijdens het racen ten minste 20% van hun stroombehoefte produceert met behulp van hernieuwbare energiebronnen.

• Lees hier het vernieuwde reglement, in het rood staan de belangrijkste aanpassingen vanaf 2020

Dat de Oceanvolt technologie juist ook voor offshore wedstrijden heel geschikt is, laat Alex Thomson zien. Hij gaat in de Vendée Globe van 2020-21 de wereld rond zonder fossiele brandstof. In zijn Hugo Boss Imoca 60 zit een elektrische motor die wordt opgeladen door middel van zonne-energie. “Er wordt vaak gedacht dat het implementeren van duurzamere systemen een prestatienadeel kan veroorzaken. Maar wij geloven niet dat dit het geval moet zijn in onze sport”, zegt Thomson. “We denken zelfs dat de integratie van duurzamere systemen bepaalde voordelen kan opleveren. En dat is een opwindend vooruitzicht voor ons team.” Zijn doel is overigens de Vendée Globe te winnen als eerste niet-Franse boot.

Meer over Thomsons’ overstap naar elektrisch varen lees je hier

Even wennen

Wie de overstap naar elektrisch varen maakt, zal wel even moeten wennen. “Bij een dieselmotor heb je enkele seconden vertraging op het geven van gas en de daaropvolgende actie. Als je bij een elektrische motor vol gas geeft, dan reageert de motor direct en schiet je eigenlijk vooruit. Iedereen die wel eens in een elektrische auto heeft gezeten, heeft dit wel ervaren. Het is eigenlijk een voordeel als je plots op de rem moet in de haven bijvoorbeeld, je kunt veel sneller reageren op verschillende situaties.”

“De motor komt overigens met een speciale app voor je telefoon. Hiermee kun je van alles aflezen en instellen in het systeem. Zo kun je op afstand bijvoorbeeld de verwarming aanzetten, handig als je onderweg naar de boot bent op een koude winterdag. Maar je staat ook in direct contact met de fabriek in Finland. Zij kunnen jouw motor direct uitlezen mocht er iets mis zijn, en op afstand vaak gelijk verhelpen.”

Dieselmotor inruilen

De installatie van de motor wordt voor je gedaan door een Oceanvolt installateur. Een mooi voordeel als jij je dieselmotor gaat vervangen: ze hebben een unieke inruilmethode, als je je oude dieselmotor bij de overstap inlevert krijg je korting. En je dieselmotor wordt weer hergebruikt.

Er blijft veel discussie over de elektrische motor, want hoe duurzaam zijn de accu’s en wat als je zonder stroom komt te zitten? Oceanvolt lijkt hier de oplossing voor te hebben door onderweg op te laden en te werken met duurzame materialen. Ook hebben ze het vertrouwen van Alex Thompson al verdiend. De Amerikaanse vloggers Kika en Dan, van Sailing Uma, varen ook met een Oceanvolt elektrische motor. Zij maakten een complete Youtube playlist over hun keus voor de elektrische motor, de installatie en de voordelen. Klik hier voor die playlist.

Disclaimer: Zeilwereld is niet betaald voor dit artikel. Oceanvolt heeft het stuk voor publicatie ingezien ter controle op feiten, maar hebben niet betaald voor dit artikel over elektrisch varen.