Pitou is inmiddels 2,5 jaar onderweg en deelt in dit artikel hun ervaring met foerageren (hamsteren) en ‘wat maak je ermee’ in het kombuis.

Op een boot kun je niet elke dag naar de supermarkt om je boodschappen te doen. Soms sla je in voor een paar dagen maar soms ook voor meerdere maanden of nog langer. Dat heeft natuurlijk te maken met de verwachte duur van de reis of oversteek die je gaat maken, maar ook met welke artikelen goed te krijgen zijn en voor welke prijs. De prijs van artikelen kan enorm variëren. Zo is een blikje bier op Aruba vier keer zo duur dan op Martinique. Door slim te hamsteren of foerageren kun je een hoop geld besparen.

Hoe anders ging het foerageren lang geleden…

In de tijd van de VOC schepen (grofweg tussen +/-1600 – 1800) werd ook onderweg gefoerageerd, op verschillende handelsroutes. Proviand ging volop mee aan boord en er werd zelfs sterrenkers en sla verbouwd! Er gingen (levende) kippen en varkens mee. In het ruim lagen kazen, bonen, meel en vaten met gedroogd vlees, bier en wijn. Wel werd overal zout aan toegevoegd om het allemaal langer houdbaar te maken. Daardoor waren het brood en de bonen vaak gortdroog. Als er passagiers meegingen namen die zelf ook voorraden mee zoals ingemaakte groenten, koffie en thee en chocolade. Daarnaast werd er gevist en bederfelijk waar uitgewisseld onder schepen.

Maar de schepen waren klein van binnen, de passagiers deelden hun kajuiten met elkaar en sliepen tussen ratten, muizen en kakkerlakken. Maaltijden bestonden bijvoorbeeld uit gortsoep met (gekookte droge) pruimen, bier, wijn en kaas. Maar ook eten zoals aardappels, varkenskop- en/of haas, gestoofde kool; gans, gebakken makrelen, snijbonen en/of peultjes, voor de iets hogere ‘rangen’ aan boord. Op de terugweg vanuit de Oost gingen er specerijen mee zoals o.a nootmuskaat en foelie, kruidnagel, kaneel, cacao, vanille en (rode) peper, laurier etc. De schepen waren maanden onderweg, bemanningsleden en passagiers stierven door uitdroging, vitaminegebrek, drank en ziektes.

Wij gebruiken nu nog heel wat van de specerijen die toen ontdekt en meegenomen werden. In West Indië, nu genoemd het Caribisch gebied heb je het eiland Grenada liggen, ook wel het ‘Spice Island’ genoemd. Daar kan je groot inslaan op het gebied van kruiden en cacao, we hebben wel 100 (gedroogde) nootmuskaten meegenomen. Je ziet daar de nootmuskaat vruchten groeien aan de bomen, het lijken net ‘abrikozen’. Wij kunnen veel ‘spicy’ kruiden in ons kombuis niet meer wegdenken!

De beste landen om te hamsteren

In de Oost zijn wij nog niet en onze ervaring gaat nog niet verder dan een deel van de Atlantische oceaan en Carieb. Hoe het na het Panama kanaal is hebben we alleen van horen zeggen maar je mag aannemen dat inslaan op (kleinere) eilanden altijd ingewikkeld en duur is tenzij ze het zelf kweken, vangen of maken.

Tot en met de Canarische eilanden kun je eigenlijk overal goed hamsteren. In Engeland vonden we het overigens verrassend goedkoop! De meeste boten die de Atlantische Oceaan gaan oversteken, slaan groot in op de Canarische Eilanden. Daar is alles te krijgen, de prijzen zijn gunstig en vaak kan het aan boord afgeleverd worden. Na de Canarische Eilanden is het veelal veel duurder of niet te krijgen. Dus sla hier zoveel mogelijk in als je kwijt kunt aan houdbare producten.

Op de Kaapverdië vonden wij het aanbod heel matig. Verse groenten en fruit zijn redelijk te krijgen op de locale markten (Sao Vicente), maar het viel ons toch erg tegen hoe snel het rijp was. De bananen waren groen toen we ze meenamen, niet-gekoeld, op onze Atlantische oversteek. Binnen een paar dagen was alles in een keer rijp, ook de kiwi’s en tomaten waren super zacht geworden en tegen het ‘gistige’ aan. Wij konden na de eerste dagen geen banaan meer zien. Het ging overal door heen: door het warme eten, in het brood en ‘uit het vuistje’. Ik denk dat we gewoon pech hebben gehad met deze vers inkopen op Kaapverdië.

Wij staken over naar Frans Guyana en Suriname. Als je de kans krijgt om zelf fruit en groentes te kunnen plukken, doen! Op de Duivels eilanden (Frans Guyana) plukten we mango’s en broodvruchten. De mango’s rijpten langzaam, elke dag konden we wel 2 mango’s eten (we hadden een kleine kist vol geplukt) en de broodvrucht konden we heerlijk opbakken als een soort grote schijven gebakken aardappel.

In Suriname lagen we in Domburg, met veel kleine plaatselijke supermarktjes, vaak Chinezen. Om te foerageren in een wat grotere supermarkt in Suriname, moet je een auto huren (kost rond de 10 euro per dag) en naar supermarkt Tulip in Paramaribo op een uur rijden gaan. Het is wel wat prijzig (minder duur dan in Carieb) maar je kan er goed inkopen doen, ze hebben er alles. Waaronder Hollands eten, het zogenaamde heimwee-eten, voor ons wereldreizigers. We hebben er allemaal ‘last’ van, even iets bekends willen eten. Je slaat waar het kan het heimwee-eten in zoals rookworst, drop, pak poffertjes meel, ontbijtkoek, kaas (ja die bruine boterham met), stroop (wafels), hagelslag (daar zijn wij van) etc. Maar die speculaasjes of ontbijtkoek kan je ook prima zelf maken natuurlijk, vergeet geen speculaaskruiden mee te nemen. Een lekkere grote pot! Ook bepaalde tradities neem je mee  uit je land van herkomst, de zelf gebakken warme appeltaart op je verjaardag bijvoorbeeld.

Eenmaal in de Carieb is het flink wennen. Alles is erg duur en een heleboel spullen zijn veel moeilijker te krijgen. Een avocado bijvoorbeeld, ja dat groeit in een bepaald seizoen en is er jammer genoeg niet altijd. Op sommige kleinere eilanden mag je blij zijn met een appel, kool, uien en tomaten. De Franse eilanden daarentegen zijn weer hemel op aarde. Daar is het net Europa, alleen net even wat duurder. Franse kaasjes, verse stokbrood, goedkope wijn en noem maar op. Alle zeilers zie je intens genieten van dit aanbod en de voorraden kunnen weer flink worden aangevuld.

Houdbaarheid en bewaren

Sommige producten kun je heel lang bewaren. Potten en blikken met groente, vis, vlees en bonen bewaar je bijna eindeloos. Net als kant en klaar zakjes (denk aan lasagne etc). Eerlijk gezegd eten wij die niet, vinden we te zout en of teveel geur- en smaakstoffen. Maar dat is onze persoonlijke smaak. Ook rijst, meel en pasta is ruimschoots aanwezig.

Wel goed verpakken in verband met beestjes. In meel komen na verloop van tijd toch wel vaak beestjes. Maar de meeste zeilers eten deze gewoon op, het zijn eiwitten dus het kan geen kwaad (althans dat hebben we vernomen). Dan hebben we het over soort van piepkleine torretjes. Het kan gaan om een: meelmot; broodkever; rijstmeelkever; (graan) klander, korenworm en nog veel meer. Het determineren is lastig, wij zijn er maar mee gestopt, maar de verzamelnaam is stofluis, een naam voor 10 verschillende soorten. Allen klein en vleugelloos. Ze zitten in de winkel al in het pak. Wij verpakken de rijst, pasta en meel altijd in dikke plastic tonnen of bakken, direct na de aankoop. Maar dan nog heb je iets meer ‘huisdieren’ dan je wilt!

Om daar verder op in te gaan, vanaf de Canarische eilanden is het ‘schoenen uit’ voordat je onze kajuit naar binnen gaat. Je neemt eitjes van kakkerlakken mee naar binnen, en die wil je echt niet krijgen! Je hebt er heel veel op Gran Canaria, echt grote van zo’n 5/6-cm. Die willen we dus niet aan boord, dat is namelijk heel wat anders dan een kevertje in je meel. Sommige zeilers halen de etiketten van hun blikjes (ook vanwege eitjes), wij hebben dat eigenlijk nog nooit gedaan. Gelukkig nog geen kakkerlak op Pitou, houden zo!

Koekjes en toast bewaren is ook een uitdaging. In de warmte gaat het hard achteruit. We hebben al heel wat weg moeten gooien. Een oplossing hebben we er nog niet voor. Wij verpakken alles in dikke plastic bakken en nog zijn crackers na een paar maanden niet echt lekker meer (krakend/knisperend). Iemand een tip?

Wij hebben goede ervaring met het inmaken van vlees in reeds eerder gebruikte glazen potten. Stoofvlees, gehakt en kip is ons favoriet. Een hogedrukpan bespaart veel gas omdat de kooktijd aanzienlijk gereduceerd wordt.

Pitou heeft een flinke vriezer aan boord en twee koelkasten. Je kunt daardoor veel meer en langer bewaren. Natuurlijk kan het ook zonder of met minder, maar wij zijn er blij mee en hebben ervoor gekozen.Vaak koken we dubbel en zo hebben we altijd een paar maaltijden in de vriezer. De eerste dagen van een oversteek heb je vaak geen zin nog om te koken en dan maken we dankbaar gebruik van de voorraad. Het enige nadeel is het energie verbruik maar met 830 watt aan zonnepanelen gaat het meestal goed.

Creatief in het kombuis

Het feit dat je niet altijd alles zomaar kan kopen maakt je ook heel creatief. Je gaat veel meer dingen  zelf maken en dat is ook erg leuk en bevredigend. Bijvoorbeeld vers brood, alleen van de geur al, daar wordt ieder bemanningslid erg blij van. Je hebt er niet eens een oven nodig.

Wij ontbijten graag met yoghurt. Die maken we zelf. De basis is melkpoeder en een kweekje verse yoghurt. Als de yoghurt bijna op is, dan gebruik je het restje als kweek voor de nieuwe. Er schijnen ook zakjes te bestaan waarmee je yoghurt kunt maken. Ons geheim is om wat extra melkpoeder toe te voegen dan krijg je mooie dikke yoghurt. Soms mislukt het ook wel eens en zit je zonder kweek. Dan maar wachten tot je ergens verse yoghurt kunt krijgen. We gebruiken overigens een thermoskan met grote opening om de yoghurt tijdens het kweekproces op de juiste temperatuur te houden. Als de opening te klein is krijg je de inhoud er niet uit!

Frisdrank maken doen we ook zelf. Met een soda-stream apparaat (daar hebben we enorm veel plezier van!) maak je je eigen spawater en daar kun je van alles aan toevoegen. Bijvoorbeeld wat gember en/of citroensap en eventueel wat zoetstof. Ook maken we onze eigen tonic, onze gin-tonic’s zijn beroemd en niet te evenaren.

Verse vis

Wij zijn enorme liefhebber van verse vis. Een klos, stevig draad en een nepvis is voldoende. Het is altijd een feest als er weer eens wat aan de haak zit. Mahi Mahi (of Dorado); Wahoo en tonijn zijn onze favoriete vangsten en vinden wij erg zalig. Lekker heel divers mee te kokkerellen in het kombuis, Mahi Mahi met kerry; of met tomaat en ui, cougette erbij, wat rijst en smullen maar!

Helaas lukt het niet altijd om wat te vangen. Een visserman op Tobago vertelde ons het volgende:
“Elke dag is geschikt om te vissen maar niet elke dag is geschikt om te vangen.” We zijn gelukkig niet de enige dus. En natuurlijk de lokale vissers en vismarkten. Daar gaan we graag langs.

Maak het jezelf gemakkelijk onder zeegang

We zijn ons wel gaan realiseren dat we in ons ‘gewone’ leven in Nederland ook wel erg verwend zijn. Je kunt altijd alles maar krijgen wat je maar wilt. Denk aan de verschillende yoghurt soorten, tel ze eens! Kom je aan 20 of 30? Dat missen we niet, zelfgemaakte yoghurt is zalig. Nu eten we vaak dat wat er is.

Maak het jezelf onder zeegang ook vooral makkelijk! Niks ingewikkelds en liefst van tevoren een aantal warme maaltijden maken. Die doen we in de koelkast of vriezer. Bij ons is een simpele pasta met blokjes ham, ui en gele paprika (even aanbakken) en een tomaatje ernaast favoriet. Dit kunnen we zo 3 dagen achter elkaar eten. Dan hoeven we niet na te denken, je voelt toch dat je eerst weer in een soort ritme moet komen. Dus wees goed voorbereid, je moet je energie goed bewaren. Vooral als je zoals wij, een oceaan oversteek met z’n tweeën doet.

Laatste tip: wij eten altijd warm rond 14:00 uur. Dan kook je in het licht, kan je alles goed vinden en daarna was je ook af met licht. Heel prettig vinden we dat om niet in het vroege donker (want dat is het vaak) te koken en op te ruimen. In de avonden eten we een tosti of een boterham.

Er valt nog zoveel meer te vertellen over hamsteren, koken en bakken, wij raken er niet over uitgepraat. Heb je tips of ervaringen over foerageren of koken in het kombuis? Graag! Leuk als je je ervaring schrijft onder dit artikel, alle tips of handigheidjes zijn leuk om uit te proberen of te weten!

Volg de avonturen van Pitou via https://linktr.ee/Pitou
Lees de eerdere verhalen van Pitou hier

Foto’s: Machiel en Liselotte