Nee, onverwacht was de dood van Henk de Velde niet. De manier waarop ik het nieuws kreeg was veelzeggend. Ik lig met mijn scheepje bij de werf van Simon Rhebergen voor wat klussen. Staand aan dek zie ik Simon naar me toekomen. “Het is gisteren gebeurd.” Zo zelden heb ik nooit een ‘eind van een tijdperk’ beleefd. Simon en ik beginnen met herinneringen op te halen: “weet je nog toen…” Veel media hebben – terecht – de bijzondere prestaties van Henk de Velde als zeeman en zeiler vermeld, maar de Henk die ik kende verschilde nogal van de publieke persoonlijkheid.

Een paar weken voor zijn overlijden vroeg Henk zijn boeken uit de zeecontainer bij Rhebergen naar ons bedrijf in Rotterdam te brengen. Dat werd nog een klus, want erg waterdicht was die container niet. Heel wat boeken waren nat, maar de boeken in plastic en in dozen van het Centraal Boekhuis kon ik redden. Het weggooien van al die boeken viel me zwaar; het gevoel iemands levenswerk bij het oud vuil te zetten.

De dag na Henks dood moest ik zelf ook wat uitruimen. Ik kwam een volledig stukgelezen ‘Ganzen trekken in troepen’ tegen, mijn eerste kennismaking met Henk. Het boek bracht me naar de keuze om ook zo’n reis te maken, in eerste instantie met een monohull en later met een grote catamaran. Veel minder ambitieus dan Henks reizen, maar zeker ‘in zijn geest’.

Henk ontdekte die kansel en deed de lezing geheel vanaf die hoge positie: een prachtige preek voor de zeilgemeente

Klaas Jan Hoeve

Jaren geleden bedacht de toenmalige Zeilen-redactie een gebeurtenis in de Amsterdamse Rode Hoed: een avondvullend programma met Henk. Binnen een dag konden we de Rode Hoed twee dagen vullen. Twee avonden een ademloos publiek en een gigantische boekenverkoop. Henk had zijn auto helemaal afgevuld en ging beide dagen leeg naar huis. Deze locatie is een voormalige kerk, met kansel en al. Henk ontdekte die kansel en deed de lezing geheel vanaf die hoge positie: een prachtige preek voor de zeilgemeente.

Jaren later: In mijn toenmalige rol als uitgever van Hollandia Watersportboeken herinnerde ik die indrukwekkende boekenverkoop. Henk zocht destijds een nieuwe uitgever; ik zag een kans om de omzet van Hollandia een boost te geven. Het is er nooit van gekomen. De bureauredactie en Henk, dat was geen goede combinatie. Met dit bericht en lood in de schoenen ging ik naar de Juniper, destijds ook al afgemeerd bij Rhebergen. Het werden een paar avonden waarin we bijna niet over boeken en uitgeven daarvan spraken, maar des te meer over boten, schrijven en reizen. Ik vroeg de grote man naar zijn oordeel over een catamaran waar ik geïnteresseerd in was. “Die moet je maar kopen” sprak Henk. En zo geschiedde. En vanzelfsprekend kwam die boot achter de Juniper te liggen, bij het centrum van de multihullwereld: bij Simon Rhebergen. Ik was dan wel niet zijn uitgever geworden, maar wel zijn buurman.

Na een volgende stap in mijn loopbaan kwam ik Henk weer tegen. Vrijwel voor elke watersportbeurs kwam altijd de vraag van Henk; “Zal ik een dagje meehelpen in de stand van L.J. Harri-Observator?” Zijn aanwezigheid was altijd goed voor veel aanloop, maar daarnaast een bron van gezelligheid en mooie verhalen. Voor Henk was het belangrijk dat zijn opvattingen over zeezeilen, zeemanschap, navigatie en avontuur bij ons een warm onthaal vonden.

We worden allemaal ouder. Henk koos voor een motorboot voor nieuwe avonturen. Jaren later kwam ook ik tot een soortgelijke keuze. En weer vroeg ik Henk advies, en weer hoorde ik: “Die moet je maar kopen.” En weer lig ik bij Rhebergen met een boot die ‘Henk approved’ was.

Wat rest is wat ik niet anders kan benoemen dan een leegte. Geen leegte die zou kunnen bestaan uit de publieke persoonlijkheid van Henk, hoe mooi al die prestaties ook zijn. De Henk die ik ken was, in tegenstelling tot die publieke persoonlijkheid, vooral een lieve man. Ik mis vooral een mede boekenman, en vooral een zeilgenoot. Zijn inspiratie, kennis, levenservaring en persoonlijkheid heeft velen de weg naar zee gewezen. En ik ben één van hen.

Klaas Jan Hoeve

Lees ook:

• Henk de Velde (1949-2022): Zeiler, Filosoof en Wereldburger