Het onderwaterschip en coppercoat

Deze keer in Roels tips duiken we onder de boot. Hij bespreekt enkele opties voor het onderhoud van je onderwaterschip en legt uit welke keuzes hij heeft gemaakt en waarom.

Door Roel Slob | 07 april 2021

Onderwaterschip coppercoat

Het onderwaterschip en coppercoat

Door Roel Slob | 07 april 2021

Advertentie

Roel Slob is al drie jaar onderweg met zijn catamaran. In Spanje heeft hij deze opgeknapt en is vervolgens naar Griekenland gezeild. Van daaruit ging de tocht door naar Gibraltar en momenteel zit hij in de Caribbean. Op zijn persoonlijke website houdt hij zijn avonturen bij, hier kun je bijvoorbeeld lezen waar hij zich momenteel bevindt. Op Zeilwereld heeft hij vanaf nu een plek om de meer technische kant van zijn verhaal te laten zien. Hierbij deel 9 waarin Roel vertelt over onderwaterschip en coppercoat.

Nu de lente aanbreekt, gaat het uiteraard weer kriebelen. Varen. Maar voordat je kunt zeilen is er nog een klussenlijst. Een jaarlijks terugkerende klus is het onderhoud van het onderwaterschip. Een lastige klus vanwege het vele schuurwerk en je werkt bovendien vaak boven je hoofd. Het onderhoud heeft te maken met aangroei, bescherming en waterdichtheid.

Materiaal schip

Voor een stalen schip is dat laatste wat minder van belang. Schepen van ferrocement en polyester hebben daarin wel degelijk aandacht nodig. Roestvorming is bij staal de grootste vijand. Bescherming en waterdichtheid realiseer je vaak door een epoxy primer aan te brengen.

Bij ferrocement speelt de waterdichtheid een rol, aangezien het een soort betonrot kan ontwikkelen. De inwendige wapening wordt blootgesteld aan water en lucht. Dit tast de metalen aan en zet uit. Met als resultaat dat het ferrocement omhoog wordt gedrukt.

Polyester mag niet aan water worden blootgesteld en moet dus hermetisch afgeschermd zijn. Polyester is in lagen aangebracht. Als hier bij de bouw luchtkamertjes in achterblijven, dan kunnen deze zich gaan volzuigen en ontstaat er een chemische reactie.

Buitenste laag

Dit volzuigen kun je voorkomen door een goede laag aan te brengen van liefst epoxy. Een primer is neutraal na verharding en staat hechting toe van vele materialen. Je kunt daarom op die laag een verf aanbrengen die aangroei vertraagd.

Die laatste laag wil ik hier belichten. Iedereen kent de beroemde en beruchte antifouling. Beroemd, omdat het een wondermiddel lijkt en berucht vanwege de schadelijke gevolgen voor het milieu.

De standaard antifouling is een verf die langzaam oplost in het water. Deze eigenschap zorgt ervoor dat aangroei minder kans heeft. De aangroei hecht slecht. Daarnaast is koper ook een goede afschrikking voor organismen. Daarom worden vaak koperhoudende verven gebruikt. Deze bieden ongeveer een jaar bescherming.

Dit betekent wel dat er elk jaar een nieuwe laag aangebracht moet worden. Daarnaast wil je ook niet laag op laag blijven smeren. Dus moet je eigenlijk de oude laag afschuren voordat je weer een nieuwe laag aanbrengt.

Schuren van het onderwaterschip

Je snapt het. Een rot klus. Bovendien schuur je waarschijnlijk niet alleen de oude antifouling er af, maar ook wat primer. Bovendien is het oppassen geblazen met de schroefas en saildrive. Met name aluminium kan slecht tegen koper en zal worden aangetast. Dus smeer absoluut geen koperhoudende antifouling op een saildrive!

Volop keuzes

Je kunt deze antifouling in verschillende soorten krijgen. Globaal is er harde en zachte antifouling. Je keuze is afhankelijk van je vaarsnelheid. Harde antifouling lost minder op, daarom moet dat wel op snelle motorjachten. De eerste keer dat ik het aan liet brengen door de werf, was dit een harde variant. Dit ging ook ongeveer een jaar mee. Het volgende jaar heb ik voor de zachte variant gekozen, want volgens het boekje moest dat. Maar daar had ik al snel spijt van. Als je het aanraakte was mijn hand blauw van de verf. Dat was dus wel erg zacht. Lastig om een goede keuze te maken, maar dat spul van de werf deed het eigenlijk prima. Zoekend naar advies hoorde ik vaak dat coppercoat het beste is.

Onderwaterschip en coppercoat

Ik heb me daar eens in verdiept. Dit is een epoxy die langzaam oplost in water. Heel langzaam. Het blijft wel 10 jaar goed. Het oplossen is niet bedoeld om de aangroei minder grip te geven, maar om de toplaag te verversen. Deze speciale epoxy bestaat namelijk voor de helft uit puur koperpoeder. De antifouling werking is dus alleen op het aanwezige koper gebaseerd. Schoonmaken van het gereedschap is simpel, want het lost gewoon op in water. Na droging uiteraard niet meer.

Klein nadeel is de prijs. Aan materiaal ben je al snel 1000 euro kwijt. Dit kan een stuk goedkoper, door gewone epoxy te nemen en te mengen met koperpoeder. Je zult alleen elk jaar de toplaag moeten schuren om weer nieuw koperpoeder bloot te leggen.

Er worden grote beloftes gedaan. Nagenoeg geen aangroei meer en het gaat zeker 10 tot wel 15 jaar mee. Daarnaast zijn er nog meer voordelen. Geen jaarlijkse grote klus meer en geen risico’s van het beschadigen van de primerlaag. Maar ook hier geldt: smeer het niet op metalen, zoals de schroefas of saildrive.

Ik kreeg wel de ‘tip’ om de saildrive van 10 lagen primer te voorzien en dan toch coppercoat erop, maar ik heb het niet aangedurfd. En tot slot. Het is een stuk milieuvriendelijker.

Stap gemaakt

Ik heb de stap gemaakt en heb het onderwaterschip 2 jaar geleden grondig aangepakt. Eerst helemaal kaal schuren tot de gelcoatlaag. Dit klusje laat je natuurlijk graag over aan een ander, maar om mij heen zag ik toch veel broddelwerk. Het begint al met het gereedschap. Er wordt een haakse slijper gebruikt om de zaak kaal te maken. Je snapt welk hobbel landschap dat achterlaat. Een hele klus om dat weer vlak te krijgen.

Vervolgens 3 lagen primer erop en toen de coppercoat. Er werd mij gezegd dat er nat-in-nat gewerkt moet worden. Dus de eerste laag is net droog om vervolgens de volgende laag aan te brengen. In totaal zijn er 5 lagen nodig.

Oeps. Je zou dus in één dag het onderwaterschip van 5 lagen moeten voorzien. Dat ga ik niet redden. Ik heb daarom in vlakken gewerkt. Ook merkte ik dat het spul heel slecht hecht. Bij het aanbrengen met de roller, los je de vorige laag eenvoudig weer op. Een nauwkeurige klus dus. De saildrives heb ik alleen in de primer gezet met de gedachte deze zelf bij te houden als ik weer eens voor anker lig. Geen vervelend werk, want het zeewater waar ik altijd vaar is meestal lekker warm. Zelfgemaakte koper coating zal waarschijnlijk beter hechten, maar ook dat heb ik niet gedurfd.

Er is overigens wel speciale antifouling voor saildrives verkrijgbaar, maar verwacht er niet te veel van. Hier zie je hoe snel dit gaat.

Saildrive na vier weken antifouling
Na 4 weken zag mijn saildrive er zo uit

Het grote moment. De boot gaat te water. Op de Middellandse Zee krijg je vaak veel aangroei, dus na een paar weken ging ik de boot grondig inspecteren. Ik kwam euforisch weer boven water. Helemaal gaaf! Heerlijk. Daarna nog vele malen gecontroleerd uiteraard, maar het hele jaar had ik eigenlijk geen aangroei! Het volgende jaar zat ik op de Caraïbische Zee. De watertemperatuur is aanzienlijk hoger en dus neemt ook het risico op aangroei toe.

Nu moet ik met een bezem elke maand het onderwaterschip afvegen. Maar ik heb geen uitbundige aangroei meer.

Beschadigingen

Iets wat ik over het hoofd had gezien zijn beschadigingen. De laag is kwetsbaar. Ik kreeg die indruk al bij het aanbrengen. Nu probeer ik toch elk jaar de boot op het droge te zetten voor inspectie en reparaties, maar op de werf is niet altijd coppercoat beschikbaar. Dus een liter in voorraad is geen overbodige luxe. Op sommige plekken was de hechting ook niet ideaal en heb ik die plekken toch weer kaal gehaald en alle lagen weer aangebracht op die plek. Maar al met al ben ik zeer tevreden.

Elke paar maanden even met waterproof schuurpapier het onderwaterschip ‘aaien’ is ook een goed idee.

Onderwaterschip en coppercoat afvegen
Onderwaterschip en coppercoat betekent enkele keren per jaar je schip met een schuurpapier aaien.

Klik hier voor de andere handige tips van Roel!

Lees ook deze nieuwe Zeilwereld Verhalen:

Roel Slob is al drie jaar onderweg met zijn catamaran. In Spanje heeft hij deze opgeknapt en is vervolgens naar Griekenland gezeild. Van daaruit ging de tocht door naar Gibraltar en momenteel zit hij in de Cariben. Volg zijn avonturen via zijn eigen blog: sailingellena.nl.

Vond je dit mooi? Deel dit verhaal dan met je vrienden:

2 reacties

  1. Jan Willem op april 21, 2021 om 4:41 pm

    Ikzelf start nu mijn 10e seizoen met coppercoat. In de vakanties op Noordzee en Waddenzee gezeild. Ligplaats aan het IJsselmeer. Tot nu toe geen problemen gehad, even afspuiten als het schip ‘s-winters de wal op gaag. 10 jaar geleden mocht je het in Nederland nog opbrengen. Sinds enkele jaren is coppercoat niet meer toegelaten en mag niet aangebracht worden. Erg jammer. In sommige andere landen is het nog wel toegestaan.

    • Roel Slob op april 28, 2021 om 10:11 am

      In Nederland zijn helaas stoffen als koper niet meer toegestaan in antifouling.
      Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) beoordeelt of gewasbeschermingsmiddelen en biociden veilig zijn voor mens, dier en milieu voordat ze worden verkocht.

      Maar ook wordt er weer onderscheid gemaakt tussen soorten antifouling. Als deze niet als “zelfslijpend” wordt aangemerkt kan het wel in aanmerking komen voor goedkeuring. De fabrikant moet deze aanvraag zelf doen en betalen. NL is maar klein en soms voor fabrikanten niet interessant om aan te vragen voor NL.

      Voor bijvoorbeeld Epifanes Copper-Cruise is dit wel gedaan en goedgekeurd.
      Een korte lijst van middelen vind je hier:
      https://www.varendoejesamen.nl/storage/app/media/Antifouling/overzicht-toegelaten-antifouling.pdf

Laat een reactie achter





This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Schrijf je in op de nieuwsbrief

!
!
Terms and Conditions checkbox is required.
Something went wrong. Please check your entries and try again.

Uitgelicht:

Nieuw in Aan boord:

2 reacties

  1. Jan Willem op april 21, 2021 om 4:41 pm

    Ikzelf start nu mijn 10e seizoen met coppercoat. In de vakanties op Noordzee en Waddenzee gezeild. Ligplaats aan het IJsselmeer. Tot nu toe geen problemen gehad, even afspuiten als het schip ‘s-winters de wal op gaag. 10 jaar geleden mocht je het in Nederland nog opbrengen. Sinds enkele jaren is coppercoat niet meer toegelaten en mag niet aangebracht worden. Erg jammer. In sommige andere landen is het nog wel toegestaan.

    • Roel Slob op april 28, 2021 om 10:11 am

      In Nederland zijn helaas stoffen als koper niet meer toegestaan in antifouling.
      Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) beoordeelt of gewasbeschermingsmiddelen en biociden veilig zijn voor mens, dier en milieu voordat ze worden verkocht.

      Maar ook wordt er weer onderscheid gemaakt tussen soorten antifouling. Als deze niet als “zelfslijpend” wordt aangemerkt kan het wel in aanmerking komen voor goedkeuring. De fabrikant moet deze aanvraag zelf doen en betalen. NL is maar klein en soms voor fabrikanten niet interessant om aan te vragen voor NL.

      Voor bijvoorbeeld Epifanes Copper-Cruise is dit wel gedaan en goedgekeurd.
      Een korte lijst van middelen vind je hier:
      https://www.varendoejesamen.nl/storage/app/media/Antifouling/overzicht-toegelaten-antifouling.pdf

Laat een reactie achter





This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.