Roel Slob is al drie jaar onderweg met zijn catamaran. In Spanje heeft hij deze opgeknapt en is vervolgens naar Griekenland gezeild. Van daaruit ging de tocht door naar Gibraltar en momenteel zit hij in de Caribbean. Op zijn persoonlijke website houdt hij zijn avonturen bij, hier kun je bijvoorbeeld lezen waar hij zich momenteel bevindt. Op Zeilwereld heeft hij vanaf nu een plek om de meer technische kant van zijn verhaal te laten zien. Hierbij deel 5 waarin Roel ingaat op het scheepsdieselmotor onderhoud.

De dieselmotor aan boord wordt vaak als een complex apparaat gezien. Eigenlijk valt die complexiteit erg mee. Uiteraard is het ontwerp door de jaren geëvalueerd en dus zeer doordacht. Bij montage en demontage moet je daarom ook goed opletten. Een goede handleiding is belangrijk. Is er speciaal gereedschap nodig? Moeten pakkingen bij montage vernieuwd? Op internet is hier veel over te vinden. Ik ga het in dit geval over mijn eigen Yanmar diesel hebben, voor deze specifieke diesel vind je hier bijvoorbeeld al veel informatie.

Een eerste belangrijke tip is alvast: Draai de moeren en bouten niet te stevig aan. Hierdoor kan het schroefdraad beschadigen. Als dit in de body van de motor zit, dan wordt het nog flink klussen. Ben je bang dat alles lostrilt, gebruik dan loctite.

Bedenk je ook dat scheepsdiesels verschrikkelijk degelijk zijn gebouwd. Ik heb zelf 2 Yanmar 18pk diesels aan boord. Dat zijn best lichte motoren, maar ik heb dan ook een zeilboot. Ze wegen inclusief saildrive, ongeveer 150kg per stuk. Een vergelijkbare 4-takt 20 pk buitenboordmotor weegt ongeveer 50kg!

Scheepsdieselmotor onderhoud

Een scheepsdiesel vindt het wel lekker om 24 uur achtereen te draaien. Er wordt vaak gezegd dat een scheepsdiesel jou overleefd. Ik zou zeggen, met gemak, maar daarbij is goed onderhoud echt essentieel. Als de boot elke winter op de wal gaat en de motor krijgt professionele service, dan heb je waarschijnlijk zelf geen enkel omkijken naar de motor.

Let wel op een paar dingen in het gebruik.

• Een motor wil graag even warmlopen voordat er gewerkt moet worden. De olie komt dan bijvoorbeeld op de juiste dikte. Het is een zware motor, dus minimaal 5 minuten!
• Plots van toerental wisselen vindt een diesel niet leuk.
• Hou een max van ongeveer 2500 rpm aan. Mag best even hoger, maar kruisen doe je rond de 2000 rpm.

Een dieselmotor heeft niet veel nodig. Brandstof, koeling, lucht en smering. Dat zijn ook precies de dingen die je bij de jaarlijkse service aan moet pakken.

Brandstof

De diesel brandstof moet schoon zijn. Ik filter deze altijd zelf voordat het de tank in gaat. De vervuiling is niet zozeer stof en gruis, maar de grote boosdoener is water. Een paar druppeltjes zijn genoeg voor een enorme bacteriegroei. Vul de tank zorgvuldig en houd deze ook vol in verband met condens.

De brandstof wordt aangezogen door een pompje aan de motor. De brandstof gaat hierbij eerst door een waterscheider en een fysiek filter. Zorg dat je bij de jaarlijkse service de waterscheider schoonmaakt, het water eruit laat en het filter vervangt.

Na het pompje gaat de brandstof door een fijner filter, deze maak je ook schoon, of je vervangt hem in zijn geheel. Vervolgens is er een hogedruk pomp. Dit is een klein dingetje, maar een echte krachtpatser. Hier kun je beter vanaf blijven.

Nu komt de brandstof bij de injectoren. Het wordt er eigenlijk langs geleid. Alles wat niet nodig is gaat namelijk weer retour naar de tank. De injectoren spuiten met een grote kracht de diesel in de cilinder. Die kracht kan een hand beschadigen! Blijf hier dus liever vanaf, tenzij je het juiste gereedschap hebt. Een schoonmaakbeurt eens in de paar jaar kan geen kwaad. De injectoren worden dan gedemonteerd en in een ultrasoon apparaatje gedaan.

Een veel voorkomende storing komt door lucht in de leiding. Let daarom bij vervanging van filters dat je alles goed ontlucht. Op elk filter zit een ontluchtingsnippel. Draai de nippel een stukje los en pomp met de blaasbalg de diesel door de leidingen.

Koeling

De koeling kan op 2 manieren zijn gedaan. Bij de eerste methode wordt het opgepompte water als koelvloeistof gebruikt. Bij zeewater vind ik dat niet prettig.

Met de tweede methode wordt gebruik gemaakt van een warmtewisselaar. Het zeewater gaat dan alleen door deze kamer en vervolgens via de uitlaat samen met de uitlaatgassen weer naar buiten. Gekoelde uitlaatgassen maken minder herrie. Het koelsysteem zelf is dus een gesloten systeem. De warmtewisselaar kan ook in de kiel zijn ingebouwd. 

Het onderhoud zit hem hier in de pompen. Hier zitten zogenaamde impellers in. Rubberen wieltjes die het water rondpompen. Deze moet je elk jaar gewoon vervangen. Het is namelijk moeilijk te zien of ze nog goed zijn. Daarnaast maak je het wierfilter schoon en vervang je de koelvloeistof.

Smering

Dit is een kort verhaal. De olie ververs je jaarlijks. Vaak kun je niet bij de onderkant komen omdat er geen dop onderin gemonteerd zit. De olie moet je dan door het gat van de peilstok eruit pompen. Vergeet ook het oliefilter niet, deze kan soms erg vastzitten. Ik sla er vaak gewoon een schroevendraaier doorheen, het moet tenslotte toch vervangen worden.

De olie die je gebruikt verschilt per type motor. Kijk hiervoor op internet welke olie voor jouw motor wordt aangeraden.

Lucht

Dit is wellicht de meest eenvoudige, check of het filter nog heel is. En vervang hem natuurlijk wanneer deze niet meer heel is.

Algemeen

Naast dit jaarlijks scheepsdieselmotor onderhoud, geef ik mijn motoren sowieso veel aandacht. Zo kijk ik wekelijks in de machinekamer of alles droog en schoon is. Ik voel de spanning van v-snaren en ik loop de elektrische bedrading en rubberslangen na. Komen ze nergens tegenaan? Geen breuk in aantocht? Zijn de elektrische aansluitingen schoon? Als ik de boot langere tijd verlaat, gaat de spanning van de v-snaren, vul ik alle vloeistoffen bij of ververs deze.

Als je veel in zeewater vaart is roest wel een aandachtspunt. Ik poets het altijd zoveel mogelijk weg en smeer oude olie op plekken waar het kan. Zo hergebruik ik die olie na het verversen.

Je ziet het, dit is allemaal geen ‘Rocket Science’. Ik vind het altijd een bevredigende klus, zelfs met twee motoren aan boord.