Al bijna zes maanden lang schakelt de kustwacht niet meer automatisch de KNRM in bij een hulpvraag in een niet-spoedeisende situatie. De Kustwacht voert sinds het afgelopen jaar triage uit en bepaalt daarmee of iets wel of niet spoedeisend is. Op 17 augustus 2020, vlak voor het einde van het vaarseizoen, ging de nieuwe regelgeving in en daar hebben wij uitgebreid bij stilgestaan met de Kustwacht, de KRNM een berger en verzekeraars. Voor meer informatie raden we je aan dat artikel te lezen.

Verandering

De hoop voor alle partijen was dat er wat zou veranderen. De KNRM en de Kustwacht hoopten op meer bewustwording bij de watersporter. Die moeten goed voorbereid op pad gaan en weten dat ze vrijwilligers van het werk of uit hun slaap houden, wanneer de situatie misschien niet eens spoedeisend is.

Tegelijkertijd zou het kunnen betekenen dat watersporters sneller hulp inschakelen van commerciële hulpverleners, de zogenoemde ‘bergers’. Die nemen het op tegen de gratis KNRM, waardoor veel watersporters alsnog gewoon van de diensten van de KNRM gebruik willen maken.

Effect in de praktijk erg klein

2020 was hét coronajaar. Geen makkelijk jaar om een meting te doen naar de effecten, omdat dit ook effect had op de drukte op het water. Kees Brinkman van de KNRM gaf aan dat er veel nieuwe watersporters bij zijn gekomen en in de zomerperiode 300 keer meer uit moest varen voor spoedeisende en niet-spoedeisende hulp.

Zolang de KNRM ook voor niet-spoedeisende zaken gratis uitvaart zal er echter weinig veranderd zijn en ook in de toekomst weinig veranderen. Klaas-Jan Kroon van verzekeraar nemassdeboer ziet wel een toename in het aantal kleine bootjes door de mooie zomer en Covid. Hij onderschrijft dat er verder weinig veranderd is wat betreft hulpverlening: “We hebben dit jaar geen verschillen in de hulpverlening gemerkt. Nog altijd adviseren wij klanten om de KNRM app te downloaden voor hulp op het water.”

Edwin Granneman van de Kustwacht: “We zagen in het begin nog wel een paar meldingen van watersporters in niet-spoedeisende situaties die toch via de kustwacht hulp probeerden te krijgen. We hebben nooit bijgehouden hoeveel van de hulpvragen spoedeisend was en hoeveel niet-spoedeisend, dus we hebben daar niet veel zicht op. Sinds 17 augustus houden we dat dus wel bij.”

De KNRM heeft ook niet veel verschillen gezien. Brinkman: “We hebben wel gemerkt dat er veel mensen op het water zitten die nieuw zijn in de watersport. Die weten soms niet hoe ze hulp moeten inroepen en grijpen elke mogelijkheid tot hulp aan. In enkele gevallen bellen ze zelfs met 112 en die melding komt uiteindelijk weer terecht bij de kustwacht. Als mensen de KNRM niet kennen, dan weten ze dus ook niet dat wij kosteloos helpen.”

Evaluatie van triage

Over de juistheid van de triage wordt in ieder geval niet gediscussieerd, vertelt Granneman. “Soms is er de vraag of iets wel of niet spoedeisend is. We willen daar op dat moment geen discussie over en vragen de betrokken partijen zoals de hulpvrager, KNRM of anderen om op dat moment de uitspraak van de Kustwacht te aanvaarden om later te kijken wat er beter had gekund. We willen daar ook een commissie voor instellen.”

Als een watersporter niet in gevaar verkeert, maar er wel assistentie nodig is, dan kan het dus zijn dat we voorstellen om op een later tijdstil te assisteren, zodat onze vrijwilligers niet op stel en sprong naar het station hoeven komen

Kees Brinkman, KNRM

KNRM pakt regie

De triage van de Kustwacht zorgt ervoor dat de pieper van de KNRM niet meer voor elke hulpvraag afgaat. De KNRM gaat daar binnenkort nog overheen met een eigen afweging van urgentie bij niet-spoedeisende gevallen. Bel je met de KNRM om hulp, dan betekent dat niet meteen dat er een reddingsboot jouw kant op komt.

Brinkman van de KNRM legt uit: “We geven telefonisch ook wel eens adviezen. Dat willen we in de toekomst nog meer aan doen, ook met de KNRM app. Op die manier hoeven we niet voor elk wissewasje uit te varen. Onze vrijwilligers kunnen beoordelen of het in een niet-spoedeisende situatie van belang is dat we uitvaren of niet. Als een watersporter niet in gevaar verkeert, maar er wel assistentie nodig is, dan kan het dus zijn dat we voorstellen om op een later tijdstil te assisteren, zodat onze vrijwilligers niet op stel en sprong naar het station hoeven komen. Het is belangrijk om te kijken of watersporters zichzelf kunnen redden als er rust wordt gebracht in de situatie.”

Verstandhouding KNRM-bergers ongewijzigd

De KNRM wil vanaf 1 mei, bij de start van komend watersportseizoen, dat er wordt beoordeeld of er meteen wordt uitgevaren of niet. Dit kan ook als gevolg hebben dat commerciële dienstverleners vaker in actie moeten komen, omdat watersporters geen zin hebben om te wachten. Brinkman: “Als iemand per direct hulp wil in een niet-spoedeisende situatie, kan het zijn dat ze een andere partij moeten laten komen. De verstandhouding met de bergers is eigenlijk nog zoals voorheen. We zullen komend seizoen moeten zien hoe het gaat.”

Gedragscode commerciële partijen nog niet van kracht

Opvallend is dat er nog altijd geen convenant is gesloten met alle partijen die op de lijst van de Kustwacht te vinden zijn. Sporadisch melden zich nog nieuwe hulpverleners die ook op de lijst van de Kustwacht willen staan. Een half jaar geleden gaf Granneman van de Kustwacht al aan dat het de opdracht van het Ministerie was om zo snel mogelijk zo’n convenant c.q. gedragscode op te stellen voor de partijen op die lijst. Hoewel de commerciële partijen zich gewoon aan de wet hebben te houden, zou het niet meer dan logisch zijn om afspraken te maken, om zo ook de kwaliteit van de hulpverleners te waarborgen.

Die gedragscode, zo vertelt Granneman ons nu, is wel al klaar in een eerste vorm. De overleggen zijn door de Covid-situatie uitgesteld. “Als die partijen het convenant niet tekenen worden ze van onze lijst afgehaald. Het is ons doel om dit te hebben afgesloten voor het aankomende seizoen.”

Omslagfoto: W. Kruit/KNRM