In gesprek met Klaartje Zuiderbaan, Carolijn Brouwer, Laura Dekker en Rosalin Kuiper

Nederland barst van de zeil-iconen. We trokken vier van hen aan hun zeiljasje. Hoe zijn ze de zeilsters geworden die ze nu zijn, waar liepen ze als vrouw tegenaan, wat houdt hen bezig en wat brengt de toekomst?

Tekst: Anke Haadsma en Riemer Witteveen
Dit artikel verscheen eerder in ons Wintermagazine 2025

Rolmodellen

Ze zijn nu zelf rolmodellen voor de toekomstige generatie zeilers, maar wie waren hun rolmodellen? De antwoorden blijven veelal dicht bij huis, zo noemen Klaartje, Carolijn én Laura eigenlijk direct hun ouders. Alleen Rosalin vindt er ook een verder van huis: “Pippi Langkous was voor mij een rolmodel omdat zij altijd zei: ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’. Door mijn hele leven heen heb ik verschillende rolmodellen gehad, van familie en vrienden tot sporters en politici. Ik geloof dat je in bepaalde fasen in je leven door verschillende mensen geïnspireerd kan raken. Zo is Vendée Globe-zeiler Clarisse Cremer nu voor mij een rolmodel. Zij heeft een kindje van anderhalf en is schipper. Daar heb ik veel respect voor en het is een levensfase waar ik nu ook in zit.”

Niet alleen haar bekende vader, Hans Zuiderbaan, maar ook Klaartjes moeder zeilde ook altijd. Klaartje: “Mijn moeder deed in de jaren 80 mee aan de eerste Rolex International Women’s Keelboat Championship, dus speciaal voor vrouwen. Voor mij was het heel belangrijk dat mijn ouders allebei zeilden, ze hebben veel invloed op me gehad en waren mijn rolmodellen. Er waren verder niet echt mensen waar ik vreselijk tegenop keek. Nu moet ik zeggen dat ik ook ben opgegroeid tussen de zeiler. We woonden in Terneuzen en onze boot lag in Breskens. Hier liepen veel interessante zeilers rond. Als klein meisje kende ik veel mensen die de Whitbread bijvoorbeeld hadden gezeild. In het offshore zeilen zag ik ook vrouwen zeilen, daar keek ik toen naar.” Ook Carolijn noemt haar ouders als rolmodellen: “Wij hebben veel rondgereisd als familie, daarbij heeft mijn moeder mijn broer en mij steeds in een vreemd land met andere mensen en een vreemde taal en cultuur grootgebracht. Tegelijkertijd heeft mijn vader altijd heel hard gewerkt, maar zijn werk heeft hij met veel plezier gedaan. Dat is voor mij een heel groot voorbeeld. Hij leerde me ook om te relativeren. Als ik ergens mee zat, dan wilde ik dat ook altijd het liefst met mijn vader bespreken.” Bij Laura is het zeilen er vrij letterlijk met de paplepel ingegoten, zij werd geboren tijdens de wereldreis van haar ouders en zeilde de eerste vier jaar van haar leven mee de wereld rond: “Daar weet ik natuurlijk niet veel meer van, maar ik heb altijd met bewondering teruggekeken naar hun foto’s en geluisterd naar de verhalen. Sowieso paste ik heel goed in hun levensstijl toen ik opgroeide, dus zij zijn wel echt een grote inspiratie.”

Dat ze als jong meisje de droom had ook de wereld rond te zeilen is dan niet heel vreemd. Maar haar inspiratie haalde ze ook bij anderen: “Ik heb Tania Aebi ook altijd erg bewonderd. Ik kreeg haar boek ‘Solo’ toen ik een jaar of acht was en dat heb ik meerdere keren gelezen. Ik vind het heel knap dat zij de beslissing nam om rond de wereld te zeilen zonder echt te weten waar ze aan begon. Ik bewonder haar wilskracht en vermogen om snel te leren en zich aan te passen aan zo’n andere wereld, en dat allemaal met veel humor.”

Carolijn Brouwer bij Dongfeng Race Team. Beeld: Martin Keruzore-Volvo Ocean Race

Waar liepen ze tegenaan?

Als vrouw je weg vinden in een mannenwereld is een uitdaging, maar het is ze alle vier goed gelukt. Hun succes heeft de weg voor andere vrouwen makkelijker gemaakt. Carolijn: “We hebben het als vrouwen in een overwegend mannenwereld niet altijd even makkelijk gehad. Ik mag misschien wel van geluk spreken, maar het heeft mij wel meegezeten. Ik wilde nooit voor een rol of positie gevragd worden omdat ik vrouw ben, maar alleen omdat ik de juiste of beste persoon ben om die positie te vervullen. Dat is ook mijn ervaring geweest bij het Dongfeng Race Team. De schipper, Charles Caudrelier, koos mij voor wat ik heb laten zien tijdens de SCA-campagne. Ik denk dat die campagne met Team SCA op het juiste moment kwam, dat is wel een doorbraak geweest voor vrouwen in het zeilen. We zijn hiermee in het offshore zeilen op de kaart gezet.”

Klaartje zocht juist bewust meer de vrouwenwereld binnen het zeilen op: “Bij mijn ouders op de boot zaten zowel mannen als vrouwen. Daar was het logisch dat je werd ingezet op de plaats waar je het beste kon zeilen. Op den duur ontgroeide ik mijn ouders en wilde ik andere dingen gaan doen. Toen ben ik op zoek gegaan naar boten om bij op te stappen. Er waren in die tijd veel initiatieven voor vrouwen, denk aan het ISAF WK J22 in 1994. Ik heb alles op alles gezet om met meiden uit het grote-botencircuit te gaan zeilen. In die tijd heb ik veel vrouwen ontmoet die hetzelfde wilden. Als ik kijk naar de jongens van mijn leeftijd, die konden dichterbij huis blijven en er ook nog wat aan verdienen. Ik, en alle andere vrouwen die ik ontmoette, moesten het allemaal zelf doen. Dat was nu eenmaal de manier om door te blijven groeien voor vrouwen in de sport.”

Rosalin was eerder het tegenovergestelde van Klaartje, vertelt ze: “Ik wilde heel graag met de mannen meedoen, dus ik schikte me ook volledig naar de mannen. Ik ging me gedragen en kleden zoals hen, hierdoor wrong ik mezelf in bochten die heel gecompliceerd zijn voor een vrouw, maar voor een man wel werken. Daarin heb ik mijn vrouwzijn wel weggecijferd en heb ik me soms best eenzaam gevoeld. Pas sinds ik het ben gaan omarmen en ben gaan waarderen dat ik vrouw ben, merk ik dat er ook meer respect en waardering komt vanaf mijn teamgenoten.”

Ook Laura liep er tegenaan dat ze een vrouw was die zeilde: “Ik heb altijd het gevoel dat het mij allemaal zoveel moeilijker werd gemaakt omdat ik een vrouw ben die zeilt. Mensen kijken je toch een beetje met een scheef oog aan, dan denk ik wel eens of het anders was geweest als ik een jongen was geweest. Want daar wordt van gezegd dat ze avontuurlijker zijn. Ik kan het me ook wel voorstellen hoor, een meisje of vrouw alleen op reis ligt toch wat gevoeliger.”

“Ik wrong mezelf in bochten die heel gecompliceerd zijn voor een vrouw, maar voor een man wel werken. Daarin heb ik mijn vrouwzijn wel weggecijferd.”Rosalin Kuiper

Laura Dekkers Guppy voor anker. Beeld: Laura Dekker

De toekomst

Kijkend naar de toekomst verandert de toon van de gesprekken positief. Carolijn vertelt: “We zien in alle takken van onze sport ontwikkelingen in het vrouwenzeilen. Kijk bijvoorbeeld bij de Olympische Spelen. Afgelopen zomer in Marseille was daar eindelijk de norm van 50/50 behaald. Dat is een enorm doel waar jarenlang naar is gestreefd. Heel mooi dat dit nu eindelijk behaald is. En als je dan kijkt naar de ontwikkelingen in de SailGP en natuurlijk de America’s Cup, dan zie je dat hier het balletje ook langzaam gaat rollen. Ik denk dat er, zeker na de America’s Cup, er geen stap terug meer gedaan kan worden. We hebben nu het momentum, maar ik ben ook van mening dat je er uiteindelijk zelf iets van moet maken.”

 

Laura haalt nog eens aan dat verschil niet erg is en kijkt positief naar de toekomst: “Vrouwen zijn ook niet gelijk aan mannen; ik denk dat we allemaal onze eigen sterke kanten hebben. En er is zeker veel verbetering geweest de afgelopen jaren. Wat betreft vrijheid voor vrouwen bijvoorbeeld, ik heb echt het gevoel dat we elkaar meer accepteren.” Het aantal mogelijkheden voor vrouwen in de sport zijn gegroeid, Klaartje wil dan ook graag nog wat verder kijken: “Ik zou het mooi vinden als je straks meer boten ziet die niet alleen door een man worden geleid. Vrouwen varen steeds meer mee, op verschillende posities, maar ze hebben nog niet echt de beslissende rollen aan boord. Ik voel dat dit wel gaat komen nu. We krijgen ook steeds meer ervaring hierin. Misschien helpt het ook als we meer zichtbaarheid geven aan vrouwelijke coaches en het coachen van vrouwen.”

Carolijn benoemt daarbij de Magenta Project als mooi voorbeeld waarmee vrouwen ook in andere rollen worden begeleid: “Het zijn mooie tijden en ook de vooruitzichten voor vrouwen in het zeilen, in welke vorm dan ook, zijn mooi. In het olympisch zeilen, het offshore zeilen, maar ook in rollen in de shore crew van een team. Onder andere het Magenta Project trekt er hard aan om vrouwen ook in te zetten in teams als botenbouwer, tuiger, manager, of in de media.” Daar wil Klaartje tenslotte nog wel een kritische noot aan toevoegen: “Wat ik nog mis, is het respect of zichtbaarheid voor oudere generaties die het pad voor ons hebben vrijgemaakt. Bijvoorbeeld vrouwen als mijn moeder. Zij vindt het supergaaf om te zien hoeveel mogelijkheden er nu zijn. Ik heb denk ik wel haar droom geleefd, hoewel zij in haar tijd ook allerlei noordzeeraces heeft gevaren.”

De Women’s Match Racing World Championship 2015 in Denemarken. Beeld: Mick Anderson_SAILINGPIX.DK

De eigen plannen

Het zeilen speelt in het leven van alle vier de vrouwen nog steeds een grote rol. Zo heeft Carolijn de afgelopen jaren het Australische ILCA6 team gecoacht en zat Klaartje ook in een coachende rol. Zowel Laura als Rosalin zijn zelf schipper. Laura vaart met een grotere Guppy met tieners aan boord om ze meer van het zeilen en de wereld mee te geven. “Dat doe ik samen met mijn vriend Sander. Daar worden we allebei heel blij van, het is heel leuk om te zien hoe jongeren zichzelf aan boord ontwikkelen. Ik weet dat onze reizen een impact heeft op de deelnemers, en ik hoop ook dat iedereen terug blijft kijken naar die beleving en zo wat grounding vinden in de steeds digitalere wereld. We focussen ons dan ook meer op de levenslessen die je leert van het zeilen.”

Rosalin staat aan de start van de Holcim-PRB campagne in de aankomende Ocean Race, al staat haar leven nu ook in het teken van het moederschap: “Voor mij is de nabije toekomst de komst van mijn kindje, daar kijk ik heel erg naar uit. Daarnaast zijn we aan het voorbereiden op de Ocean Race in 2025. Dat is een gigantische kans voor mij en ook een enorme uitdaging. Mijn droom was heel lang om de wereld rond te zeilen, dat heb ik nu gedaan. En ook mijn volgende dromen om schipper te worden van een team en moeder te worden, die komen er nu aan. Ik ben heel dankbaar dat ik dit allemaal kan doen.”

Klaartje en Carolijn zijn allebei van plan weer meer te gaan zeilen. Klaartje is helemaal gek van matchracen en hoopt hier weer meters in te kunnen maken: “Ik wil zelf ook graag weer zeilen, maar door een ongeluk lig ik er al heel lang uit. Matchracen vond ik zelf het allertofste om te doen. Nu ben ik met oude teamgenoten aan het kijken of we weer iets kunnen oppakken. Wat betreft de toekomst van vrouwen in de zeilsport hoop ik dat iedereen straks op hun eigen niveau en de posities kan zeilen die hij of zij wil.”

Carolijn zal zich komend jaar ook wat meer in Nederland laten zien: “Mijn eigen zeilen heb ik aan de kant gezet voor de meiden in de ILCA6. Als coach heb je namelijk ook een hele faciliterende rol. Ik heb deze periode veel over mezelf geleerd. Ik merkte dat ik nog steeds verlang om zelf meer te zeilen. Ik vaar dit jaar de Sydney-to-Hobart race met een klassiek jacht, dus ik zal iets langzamer naar het zuiden gaan dan ik gewend ben. Maar het is een mooie klassieke boot van André Hoek. Een ander doel is om vrouwen een meer prominentere rol aan boord te geven. Zelf ga ik zelf sturen en trimmen. Jessica Watson, de Australische Laura Dekker, is ook onderdeel van het team naast nog zo’n vier of vijf andere vrouwen van een team van 17 zeilers in totaal. Daarnaast ga ik in januari meedoen aan het nationaal kampioenschap van de A-cat en ik zal komend jaar meer in Nederland zijn, ik ga namelijk ook meedoen met het WK F18 in Noordijk in juni.”

Magenta Project
De Magenta Project is in 2018 opgericht als mentorprogramma voor vrouwen in de zeilsport, ontstaan vanuit Team SCA. Het doel is om vrouwen van over de hele wereld te stimuleren en te begeleiden in hun rol binnen de zeilwereld. De mentoren bestaan uit verschillende ervaren vrouwen, en mannen, die al de nodige meters hebben gemaakt in de zeilsport. Carolijn Brouwer is zelf ook mentor in dit programma, en ook Rosalin Kuiper is betrokken bij het Magenta Project. Het gaat hierbij niet alleen om rollen aan boord, ook worden vrouwen gestimuleerd en begeleid om rollen binnen bijvoorbeeld de shore crew in te vullen. 

De Magenta Project draait geheel op vrijwilligers, het wordt dan ook gezien als goed doel. Deelnemers aan het project betalen ook geen kosten, hierdoor is het een hele laagdrempelige tool voor vrouwen wereldwijd om deel te nemen en zo een grotere rol binnen de zeilwereld te claimen.