Advertentie
75 jaar Vrijheid
Het scheepstype Vrijheid viert zijn 75ste verjaardag. Een Vrijheid is een allround houten zeilboot met vaste kiel. Je kunt er heerlijk in wedstrijdzeilen, je kunt er mee op vakantie en wil je een dagje toeren op het water, dan kan ook dat in een Vrijheid. Maar hoe springlevend is deze klasse nu nog?
Tekst: Klaas Smit Foto’s: van en via VKO
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog schreef het KNWV een prijsvraag uit voor het ontwerpen van een eenheidsklasse met 12m2 zeiloppervlak. Maar liefst 55 inzendingen kwamen binnen en toch vond het KNWV daar niet het goede ontwerp tussen zitten. De technische commissie van het Verbond ging zelf aan de slag met het vastleggen van uitgangspunten. Willem de Vries Lentsch tekende het definitieve ontwerp. Met de bevrijding van Nederland in 1945 was ook de eenheidsklasse Vrijheid geboren. De zeilnummers V1 en V2 werden nooit uitgegeven, omdat die vlak na de oorlog te veel deden denken aan de Duitse raketten.
Een Vrijheid zeilt als een zwaardboot
Een Vrijheid is een kielboot en moest door iedereen gebouwd kunnen worden. Omdat het een eenheidsklasse is, gelden er wel strikte bouwregels. Een paar daarvan zijn: de lengte is 5,40 meter, de breedte 1,66 meter en de diepgang 0,73 meter. Ook het gewicht, het zeiloppervlak, de dikte en lengte van rondhouten, de vorm en het gewicht van kiel en roer zijn allemaal strak omschreven. De Vrijheid staat daarmee eigenlijk gelijk aan het gewone leven: vrijheid met regels.
Door het geringe gewicht accelereert hij enorm snel. Een Vrijheid is heel wendbaar en kent vele trimmogelijkheden. Dat maakt zeilen in een Vrijheid zo mooi. Eigenlijk vaart de Vrijheid meer zoals een zwaardboot, ook al zit er een kiel onder. Je trekt hem zo in plané als het een beetje waait, helemaal als de spinnaker er dan op staat.
Concentraties van schepen
In 1960 werd de Vrijheid Klasse Organisatie (VKO) opgericht en dat bleek meteen goed voor een opleving. In het begin van de zestiger jaren werden er 100 nieuwe zeilnummers ingeschreven. In totaal zijn er zo’n 2000 exemplaren gebouwd, waarvan 500 zonder zeilnummer.
De huidige voorzitter van de VKO is Peter Verhoeven. Wanneer ik met hem de historie doorneem, knikt hij instemmend. “Dat klopt allemaal,” zegt Peter. “De Vrijheid is een alleskunner en mede daarom zeilen er nog steeds veel liefhebbers mee. We hebben nu nog zo’n 70 Vrijheidjes met een geldige meetbrief waarvan de meeste regelmatig een wedstrijd zeilen. Hoeveel zeilers alleen toeren in hun Vrijheid, daar hebben we niet echt zicht op, maar ik kom toch nog regelmatig een Vrijheid tegen op het water.”
Verspreid over Nederland vind je op een aantal plekken verrassend veel Vrijheidjes. WV De Schinkel heeft met 20 de grootste concentratie schepen, maar ook bij de Vrijbuiter in Loosdrecht ligt er nog een behoorlijk aantal en in het noorden van Nederland zijn er verspreid over Groningen en Friesland actieve zeilers.
Van alle open houten lattenbouwboten is de Vrijheid de kleinste en meest betaalbare. Omdat hij snel is en sportief, maar ook een comfortabel zeilende toerboot, is hij aantrekkelijk voor jong en oud. Voor 3000 euro heb je een goede boot met trailer en wedstrijdzeilen.
De Vrijheid is nog lang niet uitgezeild
“Veel schepen bij elkaar werkt aanstekelijk,” zegt Peter, “maar levert voor wedstrijden wel eens een probleem op.” We hebben 7 TOP-evenementen waar minimaal 15 schepen aan de start moeten verschijnen wil het evenement meetellen. Aan het begin van het jaar stellen we de data vast, verspreid over het seizoen en het land. Dat betekent onder meer dat de Schinkel-boten een behoorlijk aantal keren op de trailer door Nederland gereden moeten worden om overal mee te zeilen. Gelukkig is de Vrijheid makkelijk trailerbaar -nog een voordeel van dit type- maar zo kost wedstrijdzeilen wel veel tijd.”
De klassenorganisatie heeft daarom een project opgestart om meer zeilers Vrijheidjes in te krijgen, als het even kan ook op meer plaatsen. Op die manier zouden er op al die wedstrijdlocaties in Nederland genoeg schepen liggen om een geldige jaarcompetitie te kunnen organiseren. “Dit zou het ideaal zijn,” gaat Peter verder, “maar het belangrijkste is nu dat we het zeilen in een Vrijheid levend willen houden. De gemiddelde leeftijd van de zeilers ligt rond de zestig en we willen graag nieuwe en het liefst ook jongere aanwas. Samen met WV De Schinkel zijn we een project gestart om nieuwe zeilers in de Vrijheid te krijgen. In 9 lessen per jaar laten we nieuwe zeilers kennismaken met alle facetten van de boot: wat zijn de specifieke eigenschappen van een Vrijheid, hoe zeil je erin, hoe tuig je hem goed, hoe onderhoud je een Vrijheid en hoe is het om er wedstrijden in te zeilen. Heel praktisch en we zitten veel op het water. Daarvoor hebben we als VKO zelf promotieboten in bezit. Twee exemplaren zijn vaarklaar en een derde knappen we nu op. Een vierde boot moet ook worden gerestaureerd en dat willen we gaan doen in Friesland. In Grou, bij Koninklijke Watersportvereniging Frisia, gaan we hetzelfde project starten als op de Nieuwe Meer bij De Schinkel. Ook daar moeten nieuwe zeilers dan met eigen handen kunnen voelen hoe je een Vrijheid in de vaart houdt en hoe je ermee vaart.” Vrijheidzeilers die lid zijn van WV De Schinkel ondersteunen het project en een aantal vaart ook mee tijdens de lesavonden met eigen boot en een deelnemer. “De Vrijheid is een sportieve zeiler voor 2,” gaat Peter verder. “We zien nu al dat het project effect heeft, want de eerste deelnemers stromen al het wedstrijdveld binnen.
Nederlands Kampioenschap
“Het NK Vrijheid combineren we met het NK Flits, bij Frisia in Grou,” vertelt Peter. “Dat is bewust, zodat de wat oudere Flitszeilers die binnenkort een andere klassenboot mogen kiezen, tussen de wedstrijden door een Vrijheid kunnen proberen. Hiermee hopen we de eerste deelnemers voor het verjongingsproject in Friesland te kunnen werven.”
Wil je meer weten over de Vrijheid en de klassenorganisatie, ga dan naar www.vrijheid.org.
Ben jij net als Klaas Smit gefascineerd door houten boten? Hij bracht in 2020 het boek ‘Houtenbotenbouwers’ uit. Na het succes van het eerste boek, heeft Klaas Smit een nieuw een rondje gemaakt langs houten botenbouwers en schreef ‘Houtenbotenbouwers 2 – Bouwers van bijzondere houten schepen‘ Aanraders voor liefhebbers van houten schepen!
Lees meer zoals dit:
We konden geen vergelijkbare berichten vinden.
Vond je dit mooi? Deel dit verhaal dan met je vrienden:
1 reactie
Laat een reactie achter
Schrijf je in op de nieuwsbrief
Uitgelicht:
Nieuw in Toerzeilen:
1 reactie
-
Geachte redactie, met veel plezier heb ik uw artikel over de “‘Vrijheid”‘ gelezen. Als oud Vrijheid -zeiler moet ik echter opmerken, dat de bouw van de Vrijheid geen lattenbouw maar gangenbouw is. Een indertijd groot verschil in stijfheid, waterdichtheid, veel minder werking bij de wandputtingen etc. ten opzichte van de lattenbouw ( veel meer naden en dus werking)Dit in tegenstelling tot de Grote ( ook wel 16m2 genoemd en de Kleine BM waar lekkage en inwatering altijd een probleem was. De gangenbouw maakte dan ook onder zeilers dat een Vrijheid het neusje van de zalm was, als je een Vrijheid had dan was je toch wel ’t mannetje””.
met vriendelijke groet, Jaap van der Velden, sy Adinda ( Beneteau 411) ligplaats Samos, Griekenland
Geachte redactie, met veel plezier heb ik uw artikel over de “‘Vrijheid”‘ gelezen. Als oud Vrijheid -zeiler moet ik echter opmerken, dat de bouw van de Vrijheid geen lattenbouw maar gangenbouw is. Een indertijd groot verschil in stijfheid, waterdichtheid, veel minder werking bij de wandputtingen etc. ten opzichte van de lattenbouw ( veel meer naden en dus werking)Dit in tegenstelling tot de Grote ( ook wel 16m2 genoemd en de Kleine BM waar lekkage en inwatering altijd een probleem was. De gangenbouw maakte dan ook onder zeilers dat een Vrijheid het neusje van de zalm was, als je een Vrijheid had dan was je toch wel ’t mannetje””.
met vriendelijke groet, Jaap van der Velden, sy Adinda ( Beneteau 411) ligplaats Samos, Griekenland