Vorig jaar lagen wij aan de steiger in het Kielerkanaal te wachten voor de sluis van Kiel Holtenau, toen een ‘beroemd’ schip bij ons langszij kwam. White Haze, van Ada Kerkstra en Akko Kalma. Zij hebben ongelooflijk mooie avonturen beleefd tijdens hun wereldomzeiling van ruim 6 jaar. Lees hierover in hun boek ‘De wind liet ons de wereld zien’*, Uitgeverij Hollandia. Nog steeds maken ze lange tochten. Deze zomer zijn ze weer naar hun geliefde Noorwegen gezeild. We zijn erg blij dat we deze echte zeilfanaten deze keer in de spotlight hebben.

Hoe oud waren jullie toen je voor het eerste besefte dat zeilen echt jouw passie zou gaan worden?

Ada: Als klein meisje wilde ik zeeman worden. Maar waarom? Nu ik erover nadenk, is er één boek dat bepalend is geweest voor dat verlangen: De scheepsjongens van Bontekoe. Urenlang zat ik aan de oever van het Tjeukemeer te dromen en te fantaseren over hoe het zou zijn om op zo’n schip te varen. Natuurlijk was ik in mijn fantasieën nooit degene die aan scheurbuik overleed. Ik kwam altijd weer veilig thuis. Ik had eerder de rol van de scheepsjongen die vanuit het kraaiennest als eerste ‘land in zicht!’ schreeuwde, als Oost-Indië voor de boeg opdoemde.

Mijn eerste zelfstandige zeiltocht maakte ik als dertienjarige samen met mijn zusje Nel. In ons boek heb ik die beschreven:

‘Kun je wel zeilen?’ vroeg de oude werfbaas, ‘want de koppen staan op het meer.’ Met een onschuldige blik stond ik heftig ‘ja’ te knikken en mijn zusje Nel keek verlegen weg. ‘Jullie zijn van Kerkstra, hé? Nou, vooruit dan maar.’ Ik gaf hem twee kwartjes huur en hij liep met ons mee naar het oude Flitsje. ‘Het is een best bootje, maar als jullie niet willen omslaan, zou ik de fok maar niet gebruiken.’ Ik probeerde zo nonchalant mogelijk te doen, want eigenlijk had ik maar één week zeilkamp achter de rug. Ik hees het grootzeil dat driftig heen en weer begon te slaan zodra de wind er vat op kreeg. Nel zat wat bedremmeld in de kuip te kijken. We moesten eerst de Pier Christiaansloot uit kruisen om op het Tjeukemeer te komen. Met alleen het grootzeil op, lukte het me nauwelijks om overstag te komen en duwde de wind ons geniepig terug. ‘Ik hijs de fok, dan moet jij hem aantrekken’, instrueerde ik mijn twee jaar jongere zusje. En het werkte. Langzaam maar zeker zigzagden we naar het meer, waar angstaanjagende golven ons tegemoet rolden.

Even later werden we door buiswater bedolven. ‘Is het wel vertrouwd, Ada?’ vroeg Nel met een klein stemmetje. ‘Niks aan de hand,’ zei ik stoer, terwijl ik met het zweet in mijn handjes de boot op koers probeerde te houden. We hadden geen zwemvesten aan, die waren nog niet in de mode. Naar mijn gevoel duurde het uren voordat we al laverend aan de overkant van het meer kwamen, waar we op de Scharsterrijn het halfvol gelopen bootje leeg hoosden met een roestig sperziebonenblikje. Als een stel verzopen katten kwamen we uiteindelijk terug bij de werf. Met meer geluk dan wijsheid lukte het me het scheepje zonder brokken aan te leggen. Van binnen gloeide ik van opwinding: mijn eerste oversteek zat erop, ik had ervan genoten en was voorgoed verknocht aan boten, wind en water.

Akko: De eerste keer dat ik zeilde was op de Grote Wielen bij Leeuwarden. Ik was toen 16 jaar. Samen met mijn vriend Piet huurde ik een zestienkwadraat. Na een half uurtje zeilen kwamen we een andere boot tegen, waarvan de man riep: ‘Jongens, jullie moeten de fok aan de andere kant zetten.’ Zonder dat we het wisten, hadden we steeds met de fok bak gezeild.

Toen Ada en ik net verkering hadden, hebben we zelf een zestienkwadraat gekocht waarmee we alle uithoeken van Friesland en de kop van Overijssel verkenden. Een oom van Ada bood ons een buitenboordmotor aan, maar die wilden we niet. Alle tochten en aanlegmanoeuvres deden we onder zeil. Op het Prinses Margrietkanaal kruisten we soms vlak voor binnenvaartschepen langs en bij vaste bruggen streken we ‘vliegend’ de zeilen en de mast. Zo naderden we op een zondagmiddag Vollenhove. Het grootzeil hadden we al gestreken. Op de fok voeren we richting brug, waarop twee vrouwen stonden te praten. Ik stond op het voordek en had alvast het harpje van de voorstag gedeeltelijk los gemaakt. Plotseling keek een van de vrouwen in onze richting en riep verschrikt: ‘Meneer, daar kunt u niet onder door.’ Ik keek langzaam omhoog naar de mast, daarna naar de brug en antwoordde: ‘Volgens mij gaat het wel.’ Waarop de vrouw opnieuw, nu met enige paniek in haar stem riep: ‘Meneer, u kunt echt niet onder de brug door.’ ‘Ik denk dat het net kan.’ en streek daarna vlak voor de brug de mast. ‘Rotzak!!’ Het kwam uit de grond van haar hart. Wij voeren lachend verder.

Het leuke is dat we allebei vanaf het begin goed wilden leren zeilen en er veel plezier in hebben. Dat is een prima basis voor alle lange zeetochten die we maken. Als ik ga slapen en Ada op wacht zit, hoef ik me nooit zorgen te maken en omgekeerd.

Wat voor boot hebben jullie en is dit jullie droomschip?

Onze boot is een one-off, stalen S-spant van 12.40 meter en werd in 1962 in Warmond gebouwd. De ontwerper is Robert Clark, die erom bekend stond dat hij in zijn ontwerpen schoonheid, snelheid en comfort wist te combineren. Vooral de combinatie van deze drie eigenschappen was voor ons een belangrijke reden om in 1994 White Haze te kopen:

• Schoonheid. Voor ons zijn klassieke scherpe jachten de mooiste schepen die er zijn: lang, dun en lekker. Als je er een hebt, wordt ze als het ware een deel van jezelf.
  
  Ondanks dat we in principe houten schepen mooier vinden dan stalen, hebben we op dit punt een concessie gedaan. Een stalen romp leek ons sterker, voor het geval we eens een brokje ijs of rots mochten raken.
  
  De mast, kajuit, kuip en dek zijn wel van hout. Dat brengt het nodige lakwerk met zich mee. Het oude gezegde: ‘Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden.’ gaat hier zonder meer op, hoewel we het er graag voor over hebben. Het geeft veel voldoening als het blanke lakwerk van White Haze er mooi uitziet.
  
  Een slank schip met lange overhangen heeft wel als consequentie dat, zeker vergeleken met moderne brede zeiljachten, de binnenruimte beperkt is.

• Snelheid. Je kunt een mooi schip hebben, maar als het niet vooruit te branden is, is de lol er wat ons betreft snel af. Met name goede aandewindse eigenschappen met harde wind vinden we belangrijk om een paar redenen.
  
  Tijdens onze wereldreis zijn we heel vaak afgeweken van de gangbare passaatroutes. Dit betekent dat we relatief veel aan de wind hebben gezeild. Die lange aandewindse tochten vergen veel meer van schip en bemanning dan tochten met halve wind of voor de wind. Daarom is het belangrijk dat je juist aan de wind goed opschiet en de bewegingen van het schip comfortabel blijven.
  
  Verder hebben we de indruk, in ieder geval bij White Haze, dat goede aandewindse eigenschappen bij harde wind ertoe bijdragen dat in een storm het schip beter bijligt. Uiteraard spelen daarbij meerdere factoren een rol. Zelf denken we, dat de hoeveelheid windvang ook een hele belangrijke is. In ieder geval waren wij in zo’n situatie altijd blij met ons lage vrijboord, buiskaploze status en het feit dat we geen rolfok hebben.

• Comfort. White Haze is heel erg soepel in haar bewegingen, waardoor het vrijwel altijd comfortabel is aan boord. Behalve wanneer we te veel tuig op hebben, dan zit er meer geweld in de boot. Voor ons altijd het sein om te gaan reven. Dankzij haar soepele bewegingen is slapen en koken op zee zelden een probleem. Meestal komen we na een lange oversteek uitgeruster aan dan we vertrokken. Dit is naar ons idee een belangrijk veiligheidsaspect. Door slecht te eten en te slapen, kun je oververmoeid raken, waardoor je inschattingsfouten maakt of bijvoorbeeld reven of een kleine reparatie uit gaat stellen, wat eventueel grote gevolgen kan hebben.

Of White Haze ons droomschip is? Tsja, wat is een droomschip. We hebben haar nu 26 jaar en bijna 120.000 mijl vrijwel probleemloos en veilig met haar gezeild. In al die jaren hebben we nooit de behoefte gehad om een andere boot te kopen. Integendeel, we kijken nog steeds uit naar een volgende zeiltocht.

Welke aanpassing zouden jullie graag nog doen aan jullie boot?

Toen we de boot in 1994 kochten was er sprake van veel achterstallig onderhoud. De drie jaar daarna besteedden we ’s winters, naast onze drukke banen al onze vrijetijd, soms tot diep in de nacht, aan de renovatie van White Haze. Zelfs Kerst vierden we in de loods. En voordat we op wereldreis gingen heeft Akko extra kastjes gemaakt voor meer bergruimte en hebben we o.a. zonnepanelen en een radar gekocht. Nu is de boot goed op orde en is het een kwestie van ’s winters onderhoud verrichten. Wel hebben we twee jaar geleden een AIS-transponder aangeschaft, nadat we op weg naar Schotland twee nachten in de potdichte mist hadden gezeild. Naast radar vinden we AIS een heel handig hulpmiddel. Verder kunnen we geen aanpassingen bedenken.

Eigenlijk is het zo dat wij ons aanpassen, nu we ouder worden. We blijven makkelijker een dag liggen als er een harde tegenwind staat. Het jeugdige enthousiasme om daartegen in te kruisen zijn we echt kwijt. In het algemeen vermijden we harde tot stormachtige wind meer dan vroeger. Maar als de wind gunstig is voor een oversteek, dan vertrekken we nog steeds meteen, desnoods midden in de nacht.

Wat is de naam van de boot, en heeft deze nog een speciale betekenis?

De boot heeft altijd White Haze geheten en dat hebben we zo gehouden. Volgens een bekend gezegde brengt het veranderen van een bootnaam ongeluk en bovendien vinden we het een mooie naam. Het grappige is dat sommige havenmeesters een eigen vertaling hanteren: ‘Daar hebben we de ‘Witte Haas’ weer!’ En in Argentinië spraken de autoriteiten White Haze op z’n Fries uit: ‘Wiete Hazze’.

Wat is jullie allermooiste ankerplek of haven waar jullie zijn geweest en waarom is deze plek jullie zo bijgebleven?

We vinden het onmogelijk om één plek aan te geven, omdat we in zoveel verschillende landen zijn geweest.

Van onze wereldreis hebben we de meest bijzondere herinneringen aan drie gebieden. Onze zeiltocht bij Antarctica vonden we geweldig mooi. Het feit dat je daar met je eigen bootje aan de rand van de wereld zeilt is bijna een onwerkelijke ervaring. Die absolute stilte, terwijl je voor anker ligt in een sneeuwlandschap met pinguïns en zeeluipaarden als enige levende wezens om je heen. Maar ook het besef dat als je iets overkomt, je compleet op jezelf bent aangewezen.

Verder was het Akko’s jongensdroom, sinds hij de boeken van Thor Heyerdahl had gelezen om naar Paaseiland te zeilen. Het was dan ook een opwindend moment toen we na dertien dagen op zee, Paaseiland opeens voor de boeg zagen opdoemen. Het probleem bij Paaseiland is echter dat er geen ankerplekken zijn die tegen alle windrichtingen beschut zijn. Je ankert in de open oceaan en zodra de wind draait moet je verkassen naar een andere kant van het eiland. Maar het eiland is een vibrerend openluchtmuseum. Wat voelden we ons klein toen we naast de grote stenen beelden stonden, maar ook heel bevoorrecht dat we dit meemaakten. De bewoners waardeerden het erg dat we dit geïsoleerde eiland met een zeilboot bezochten in plaats van als toerist met het vliegtuig. Binnen een dag stonden we in het dorp bekend als ‘de mensen van het zeiljacht’.

En Japan is het meest gastvrije land dat we hebben meegemaakt. Vijf maanden hebben we rondgezeild in dat prachtige land. Je meert daar af in kleine vissershavens, want jachthavens zijn er nauwelijks. Omdat er zelden een buitenlands zeiljacht komt, hadden we steevast veel bekijks. Vanwege de taalproblemen, maar weinig Japanners spreken Engels, had Akko een routekaartje van onze tocht gemaakt dat door de bezoekers intensief werd bekeken en bediscussieerd. En steevast daarna kwamen ze ons cadeautjes brengen: bier, frisdrank, vis, koekjes, etc. Ook werden we vaak bij mensen thuis uitgenodigd of lieten ze ons per auto de omgeving zien. We hebben ons nog nooit zo welkom gevoeld in een land.

Wat is het mooiste vaargebied waar jullie ooit hebben gevaren?

Lastige vraag. Binnen West-Europa denken we nog steeds met veel genoegen terug aan onze zeiltocht naar de Lofoten in Noorwegen en onze zeilvakantie rond IJsland. Beide gebieden hebben een schitterende natuur en je komt daar maar weinig andere zeilboten tegen. In het algemeen vinden we het leukst om naar een land te zeilen waar we nog niet eerder zijn geweest. We zijn geen mensen van herhaling, juist het onbekende trekt.

Hebben jullie een product aan boord, die je maar bij weinig zeilers zal aantreffen, maar die voor jullie echt helemaal top is?

Nee, White Haze is een simpele boot. Dat is een doelbewuste keuze: wat je niet hebt kan ook niet stuk gaan. Een watermaker, koelkast, kaartplotter, rolgenua, etc. hebben we niet aan boord. De Aries windvaan is voor ons het belangrijkste apparaat aan boord. Zonder een windvaan zouden we nooit lange oversteken willen maken.

Heb je nog een gouden tip aan de lezers van Zeilwereld?

Het is belangrijker dat je boot incl. mast, verstaging en zeilen goed in orde is, dan dat je je boot volstopt met elektronische apparatuur. Hoe simpeler de boot, des te minder er kapot gaat en daardoor heb je des te meer zeilplezier.

Foto’s uit dit artikel komen uit het privé archief van Ada en Akko

Ook zeiler in de spotlight worden?

Ben jij net als Ada en Akko gek op zeilen en wil je ook eens op deze plek in de spotlight staan? Of ken je een zeiler die best een in de spotlight mag komen? Stuur jouw contactgegevens naar redactie@zeilwereld.nl, of vul het formulier onder deze link in.

Andere spotlight artikelen lezen op Zeilwereld? Kijk op deze pagina!

*Dit is een affiliate link van Bol.com, dit betekent dat wij een commissie krijgen op iedere verkoop. Als consument betaal je hier niet extra voor.