De Scanmar 33 treedt inmiddels regelmatig op in artikelen op zeilwereld.nl. Deze boot uit 1985 is oud en behoeft regelmatig verbeteringen of vernieuwingen. Ooit zat er een kachel in, maar die is in de loop van de tijd weer verdwenen. Toch wilden we het ook onderweg warm hebben in vooral het voor- en naseizoen.

Liggend aan de wal hebben we meestal de beschikking over walstroom. Een klein elektrisch kacheltje, ooit gekocht in een bouwmarkt, verwarmd de kajuit dan tot een aangename temperatuur. Onderweg in het voor- en naseizoen hadden we het af en toe gewoon koud en opwarmen binnen lukte niet echt. Tijd om een dieselkachel te kopen en in te bouwen.

200 of 2000 euro?

Waar begin je dan? De keuze uit kachels is groot. De prijzen lopen uiteen van 200 euro tot meer dan 2000 euro. De dure variant vond ik wat te gortig, dus bestelde ik online een merkloze dieselkachel voor 200 euro, wel bij een Nederlandse webshop, omdat je daar achteraf toch wat makkelijker met eventuele vragen terecht kunt.

Voor 200 euro arriveerde er een doos vol spullen: de kachelunit, losse dieseltank van 10 liter, inlaatslang, uitlaat, demper, twee stukken luchtslang, een brandstofpomp en -filter en een brandstofslang. Er zat ook een zak vol klemmen, een bedieningspaneel en ander toebehoren bij. Voor mij als leek kwam het over als een compleet pakket.

PAPK-slang

In de boot heeft een kachel gezeten. Handig, want op de juiste plekken zaten al gaten voor de luchtbuis. Eén kwam uit in de kajuit en het andere gat zat in de achterkajuit. Probleem 1 diende zich hiermee meteen aan: de gaten aan boord hebben een diameter van 6 centimeter en de uitgang van de kachel is 7,5 centimeter. Ik besloot de gaten aan boord niet groter te maken en te kiezen voor een verloopstuk van 7,5 naar 6 centimeter. Het pakket bevatte voor mij de verkeerde maat luchtslang, bovendien waren het maar twee korte stukjes van 50 centimeter.

Voor 50 euro bestelde ik -wederom- online 6 meter PAPK-luchtslang van 6 centimeter in doorsnee. De dieselkachel moest achterin de bakskist komen en vandaaruit begon ik de PAPK-slang door de gaten naar de kajuit te stoppen. Een lastig klusje: onder het bed door, door wantjes van kastjes heen en onder de vloer bij de keuken door. Twee uurtjes later lag de slang erin! Om ook in de achterkajuit warmte te krijgen moest de slang ergens een vertakking krijgen. Na enig zoeken vond ik online een Y-stuk voor een slang van 6 centimeter. Dat paste perfect en nu kon er ook warme lucht de achterkajuit ingeblazen worden.

Plaats van de dieselkachel

Zoals gezegd: de dieselkachel moest in de bakskist komen, stuurboord achter. In de bakskist zit een stevig schot en daaraan kon de kachel worden bevestigd. Samen met de werfbaas van de werf waar we liggen, bekeek ik de situatie: een stevig stuk aluminium, gebogen in een hoek van 90 graden kon de kachel wel dragen. De botenbouwer ging dat regelen, inclusief gaten in het aluminium voor de bevestiging van de kachel en de bevestiging aan het schot. Voor de montage hadden we bedacht dat eerste de kachel op de aluminium houder vastgemaakt moest worden. Daarna kon de houder aan het schot. Dat hield wel in dat de bevestigingspunten voor aan het schot boven de kachelunit moesten komen. Een paar dagen later was de houder klaar en kon het monteren beginnen.

Extra onderdelen

Ik ben niet onhandig, maar voor het monteren en aansluiten van de dieselkachel had ik wel hulp nodig. Mijn goede vriend Theo had dit klusje eerder geklaard aan boord van zijn eigen schip en die wilde wel helpen. Gelukkig!

De PAPK-slangen lagen op hun plek en de kachel zat vast op de steun. In het pakket van de leverancier zat een stuk uitlaat en een demper. In de spiegel van de boot zat al een uitlaat-uitgang van een vorige kachel. Het stuk meegeleverde uitlaat was tekort, maar daar had ik al een extra stuk van besteld. Om de uitlaat goed te kunnen bevestigen aan de uitgang in de romp, moest die uitgang toch los. Dat lukte verbazingwekkend makkelijk en met de uitlaat en de uitgang in de hand ontdekten we dat ze net niet op elkaar pasten. Hier moesten we een oplossing voor bedenken.

Om niet na elk probleempje naar een winkel te hoeven rijden -veel te onhandig in deze coronatijd- stortten we ons op de brandstofleiding. Op mij dieseltank zat een extra uitgang waarop de leiding kon worden aangesloten. De meegeleverde losse tank van 10 liter hadden we dus niet nodig. De brandstofleiding kwam uit het zakje, maar bleek veel te dun. Hij paste niet op de tankaansluiting en ook niet op de dieselpomp en het filter. Ook hiervoor moesten we een oplossing bedenken.

“Zouden we die uitlaat gebruiken, dan kwamen de uitlaatgassen met dezelfde vaart weer in de boot terecht“

De check van de bedrading wees uit dat we die her en der moesten verlengen, maar daarvoor had ik de spullen al aan boord. Voor het kopen van onderdelen in ‘gewone’ winkels moet je ruim vooraf een afspraak maken. Daar wilden we niet op wachten; groothandels boden uitkomst. Voor een dieselslang die wel zou passen, bezochten we een Yanmar dealer. Helaas, uitverkocht. De automaterialenzaak even verder op het industrieterrein had wel de juiste slang, inclusief een setje slangklemmen. Op het industrieterrein zat ook een kachelspecialist en die kon ons vast helpen met het uitlaatprobleem.

“Een Chinees zeker?“

Dat schijn je niet meer te mogen zeggen tegenwoordig, maar dit was wel wat we te horen kregen toen we met wat onderdelen in de hand bij de kachelspecialist aanklopten. Een kachel van Chinese fabricaat bedoelde hij uiteraard en dat zag hij al van verre. De uitgang die in de romp zat was ongeschikt volgens de specialist. Die hoorde bij een gaskachel en niet bij een dieselkachel. Die uitgang blies lucht uit én die zoog lucht aan. Zouden we die uitlaat gebruiken, dan kwamen de uitlaatgassen met dezelfde vaart weer in de boot terecht. Letterlijk levensgevaarlijk.

De meegeleverde uitlaat en de demper waren eveneens ongeschikt. De demper was lek en ook die zou de bakskist vullen met uitlaatgassen. Bovendien zou het geluid met zo’n dempertje nog steeds klinken als een straaljager die opstijgt. De meegeleverde gewone slangklemmen konden ook niet, want met warmte zetten die uit en ook dat zou zorgen voor uitlaatgassen in de boot.

Ik kocht een nieuwe uitlaatslang met goede demper, een verbindingsstukje voor de dieselkachel, een nieuwe uitgang voor in de spiegel, goede slangklemmen en een hoes voor om de uitlaat, want die uitlaat wordt een paar honderd graden! Dit was een levensreddend ritje!

Vol goede moed

Met de nieuwe spullen onder de arm, begonnen we vol goede moed met de montage. De nieuwe uitgang voor in de spiegel had een iets groter diameter. Kak. Hoe krijg je een bestaand gat iets groter? De holle (zaag)boor die je ervoor nodig hebt, heeft nergens houvast en dat is wel nodig om niet een deel van de spiegel te beschadigen. De botenbouwer bood uitkomst: “Neem een klein plankje, boor daar een gat in met de juiste maat en bevestig dat op de goede plek buiten op de spiegel.” Dat kon gelukkig, omdat de vorige uitgang vastzat met boutjes en moertjes, zodat er in de spiegel een aantal gaten zaten. Theo hield het plankje op zijn plek en ik zette dat vast met een paar schroefjes door die bestaande gaatjes.

Nu het gat op maat was, staken we de uitlaatslang van binnen door de spiegel. Hangend over de reling zetten we de slang vast aan de uitgang. Vervolgens konden we de uitgang vastzetten op de spiegel. Deel één was nu klaar. Daarna ging de hoes om de uitlaat en bevestigden we het verloopstukje onderaan de kachel. Daarop kwam het andere uiteinde van de uitlaat. Met een beetje duwen en trekken kregen ze de uitlaat in de bakskist op zijn plek.

De nieuwe brandstofslang gleed soepel over de aansluiting op de tank. Ook het monteren van de brandstofpomp en het -filter ging makkelijk. Helaas, de aansluiting op de kachel was dunner dan alle andere aansluitingen. Maar door de slangklem wat strakker vast te draaien, zouden we het aanzuigen van valse lucht, en het lekken van diesel, wel tegen kunnen gaan.

De bedrading naar het schakelpaneel verlengden we, evenals de bedrading naar de brandstofpomp. Het bedieningspaneel maakte we vast, we sloten alle stekkers aan en hingen de dieselkachel op zijn plek. Tijd voor een test!

Doet-ie het?

De schakelaar op het bedieningspaneel zetten we om en het display lichtte op. De stroomvoorziening was goed! Een instructiefilmpje op YouTube leidde ons door het opstartproces. Gelukkig maar, want daar hoorden we ook de toegangscode van de kachel, die nergens in het meegeleverde boekje stond.

De fan van de kachel begon de blazen, maar warme lucht kregen we nog niet. Logisch, want de brandstofslang moest eerst zijn lucht kwijt. Na een tiental keren opnieuw opstarten, deed de kachel nog steeds niets. De luchtbellen in de slang bleven gewoon op hun plek zitten. Een check bij de kachelunit wees uit dat daar toch wat diesel lekte. Voor de aansluiting met de kachel hadden we toch een iets dunner slangetje nodig. De slang in de doos was te dun, dat werd weer een ritje naar de automaterialenzaak. Dit hielp.

De kachel sloeg aan en begon warme lucht te geven in de kajuit en er kwam rook uit de spiegel. Project geslaagd, dachten we. Na vijf minuten kwam er rook onderuit de kachel. Wij haalden de aansluiting van de uitlaat met de kachel weer los en monteerden het opnieuw. Dat klinkt simpeler dan het is, want de goede slangklemmen moesten we verbuigen om ze los te krijgen. Ook een tweede ritje naar de kachelspecialist was nodig voor nieuwe klemmen. Nadat de uitlaat weer vastzat, zetten we de kachel weer aan. Alles ging goed, het eerste kwartier. Weer rook in de bakskist, maar dit keer kwam die niet onder de kachel vandaan, maar dampte de hoes om de uitlaat. Een telefoontje met de kachelspecialist wees uit dat die damp in het begin heel normaal is. Nieuwigheid dus.

Een nog niet genoemd, maar bijkomend probleempje was een goed verloopstuk vinden voor de PAPK-slang van 7,5 centimeter naar 6 centimeter. Twee bestelde producten online bleken toch niet te passen. Na een derde ritje naar de kachelspecialist hadden we het goede verloopstuk te pakken, maar we kregen wel te horen dat de kachel misschien zijn warmte niet kwijt zou kunnen als de buis van 7,5 centimeter naar 6 centimeter zou worden versmald. Versmallen is eigenlijk niet de bedoeling. Ik laat het eerst zo en zodra de kachel in storing gaat kan ik altijd nog één deel van de slang 7,5 centimeter dik maken. Vooralsnog hebben we warmte aan boord, ook onderweg!

Warmte in het voorjaar?

De echte test vond plaats tijdens het eerste frisse voorjaarsweekend. Zeilen was een feest geweest, hoewel koud. Muts en handschoenen maakten het onderweg aangenaam, evenals zeilkleding tegen het doordringen van de koude wind.

Een half uurtje voor we op de plek van bestemming waren, zette ik de kachel aan. Hij sloeg aan en begon de kajuit te verwarmen. De kachel deed zijn werk, terwijl wij de zeilen streken, haven invoeren en aanmeerden. Binnen zou het nu warm moeten zijn en dat was het ook, maar de lucht was niet te harden. Wat het was, konden we niet goed vaststellen: uitlaatgassen, smeltend plastic, de hoes om de uitlaat? De kachel aanlaten durfden we niet. Het walstroomsnoer sloten we aan en de oude vertrouwde elektrische kachel begon weer hete lucht te blazen. Jammer van de herrie, maar die namen we voor lief omdat het resultaat reukloze warmte was.

Laatste ritje

Het zelf inbouwen van een kachel en goed werkend krijgen ervan, nam nu al maanden in beslag. Waar die vieze geur precies vandaan kwam, hebben we niet kunnen achterhalen. Volgens de kachelspecialist hadden we één ding nog niet goed gedaan: één stuk PAPK-slang van 7,5 centimeter van de kachel naar een uitblaaspunt in de boot aanleggen. Het afknijpen van de kachel direct na de luchtuitlaat van de kachel naar 6 centimeter was hoogstwaarschijnlijk het probleem.

Ik had er nu al zoveel tijd en geld inzitten, dan nog maar een ritje naar de kachelspecialist voor een paar meter slang van de juiste diameter en wat nieuwe grote slangklemmen. De teller van de gedane uitgaven liep hierdoor ook weer wat op, maar ja, ik was er nu bijna. Toch?

Met het gebruikelijke gedoe van werken in kleine ruimtes, lukte het binnen een ochtend om de slang van de kachel naar de uitgang in de achterkajuit 7,5 centimeter dik te maken. Daarvoor moest ik een nieuw gat boren en een bestaand gat vergroten. De slang loopt onder het bed door en halverwege zit nu een aftakking naar de kajuit van 6 centimeter doorsnee. Voor alles zekerheid kocht ik ook een koolmonoxidemeter en plaatste die in de kajuit.

Gelukt! Eindelijk levert de kachel warme, bijna reukloze lucht.

Tips

De montage van de dieselkachel heeft veel tijd in beslag genomen. Niet erg, want klussen aan de boot is een deel van de hobby. Zou ik volgende keer weer een goedkope kachel kopen? Nee, ik zou kiezen voor een bekend merk, gekocht bij een specialist.

1. Mijn dieselkachel van 200 euro bevatte meegeleverde onderdelen die niet op elkaar aansluiten.
2. De meegeleverde uitlaat zonder beschermingshoes is levensgevaarlijk!
3. De meegeleverde demper is lek en daarmee ook levensgevaarlijk!
4. Naast de prijs voor de kachel heb ik nog 400 euro uitgegeven aan extra onderdelen.
5. Een goede kachel van de specialist begint bij ongeveer 1000 euro. Dat is veel geld, maar had ik vooraf alles geweten, dan had ik wel zo’n kachel gekocht. Nu heb ik 700 euro betaald met veel nawerk en onzekerheid.

Video: Sam Holmes bouwt een dieselkachel in

In de onderstaande video zien we hoe YouTube-zeiler Sam Holmes een vergelijkbaar model in zijn boot bouwt:

Lees ook:
– Maak je eigen watermaker
– Zeereling vervangen is niet moeilijk
– Metamorphose met een nieuwe buiskap