De winter is voorbij, maar ook in de zomer kun je klussen aan je boot! Alle klussen waarvoor je boot niet op het droge hoeft te staan, kun je aanpakken. Denk aan je buiskap, wanneer die aan vervanging toe is. Prima te doen wanneer het buiten mooi zonnig weer is. Vergeet dan de zeilmaker. Doe het zelf, maar dan anders.

Tekst: Riemer Witteveen en Erick Hemmen
Foto’s: Erick Hemmen
Dit artikel verscheen eerder in ons Voorjaarsmagazine 2024.

In september 2022 krijg ik een appje van zeilvriend Erick: “Weet jij of je van een canvas buiskap gewoon een polyester kap kan maken door deze in te smeren met polyester en vervolgens met matten erop, raampjes eruit zagen? De ramen van mijn huidige kap worden lelijk en de naden laten los. Het lijkt me een leuk idee om de buiskap zo een nieuw leven te geven.”

Ik twijfel eerst. Het lijkt me niet de meest logische manier om een harde buiskap te maken. Ik stuur wat filmpjes van mensen die iets soortgelijks proberen en foto’s van échte polyester kappen. Het onderwerp komt niet meer ter sprake, totdat Erick me een half jaar later vertelt dat hij aan de slag is gegaan. Als ik hem in mei opzoek op de haven, is de kap al bijna klaar. Na een heel seizoen ermee zeilen is het tijd om Erick te vragen naar zijn bevindingen en hoe hij het maken van de harde kap heeft aangepakt.

Puzzelen

Erick vertelt. De ramen waren helemaal wit uitgeslagen. Ik ben nog langs De Vries gegaan om te vragen wat ik daaraan kon doen, maar daar wilden ze ook weten hoe de rest van de kap eraan toe was. Ik wist dat de naden gaar waren en het eigenlijk geen zin had om in deze kap nieuwe ramen te zetten en de naden door te stikken. Zonde van de 300 euro. Ik heb ook weleens zelf een oude buiskap vernieuwd door de stof over te tekenen, maar dan krijg je de kap er nooit strak op. Ik wilde weten wat dan wel tot de mogelijkheden behoorde? Ik ben gaan puzzelen.

Een bevriende zeiler had een mooie polyester kap gemaakt in de winter. Maar het ontwerpen, het tekenen, mallen maken van karton, mallen maken van hardboard en dan ook al het lamineerwerk, dat zag ik niet zitten. Ik wilde ook niet binnen hoeven staan met de boot voor deze klus. De oude kap insmeren met polyester was een optie, maar ook dan had ik nieuwe ramen nodig. Uiteindelijk kwam ik terecht bij polycarbonaat, ook wel bekend onder de merknaam Lexan. Dat materiaal is ongelooflijk sterk en er worden ook bootramen van gemaakt.

Aan de slag

Ik besloot de gok te wagen en bestelde twee grote platen Lexaan. Één doorzichtige voor het raam en één witte voor het dak. Ik overwoog eerst nog een donkerblauwe, zodat het bij de boot zou passen, maar bedacht me dat het in de zomer onder die kap dan wel erg heet wordt. Onder een wit dak blijft het koeler. Voor de twee platen en wat beugeltjes om de platen aan de buizen te bevestigen betaalde ik ongeveer 600 euro. Ik heb niet gekozen voor de krasvaste plaat van 150 euro duurder, want ik wist nog niet eens of het project wel zou slagen. 

De doorzichtige plaat heb ik gewoon langs de voorste buis van de oude buiskap gelegd en met lijmklemmen vastgezet. Zo had ik een beetje een idee waar ik moest zagen en hoe hoog ik de kap wilde hebben. Ik wilde wel dat het raam goed zou aansluiten op de boot. De hoeken en rondingen zijn het lastigst. Ik dacht er eerst aan om gaten te boren voor de lijnen die van de mast naar de valstoppers lopen. Uiteindelijk werd me dat te ingewikkeld en heb ik een kleine uitsparing gezaagd, net als bij een canvas buiskap. Bij veel buiswater komt daar af en toe wat water doorheen.

Na het op maat zagen van het raam heb ik deze met dubbelzijdige tape vastgezet en de klemmen aan de zij- en voorkant erop gezet, zodat deze plaat vast zat. De Hanse 371 heeft een lijst van teak langs de opbouw lopen en daar kon ik het raam ook goed op vastzetten. Vervolgens kon het witte dak erop. Dat heb ik op maat gezaagd met een multitool, wat minder goed ging dan met een decoupeerzaag, maar het gaf aanzienlijk minder rommel. Het naar beneden buigen van het dak was het moeilijkst. Het was nog aardig koud in het voorjaar en het waaide behoorlijk. Met twee kachels en een verfbrander probeerde ik de plaat warm te krijgen, maar de plaat bleef koud en ik stond eraan te sjorren met zweet onder mijn oksels. Uiteindelijk gaf de plaat een klein beetje mee en heb ik hem gewoon vastgeschroefd. 

Toen de basis stond, heb ik de twee platen aan elkaar gekit met Sikaflex. Met de multitool heb ik er nog wat vorm in aangebracht en bij de lieren heb ik ruimte vrijgemaakt zodat de lierhendels vrij rond kunnen draaien. In het begin zag ik voorbijgangers denken ‘dit lijkt nergens op’, maar uiteindelijk waren mijn steigergenoten even enthousiast als ik. 

Voordelen

Ik heb veel meer en veel beter zicht naar voren. Er zijn geen spijlen meer en geen gekke vervormingen die je vaak hebt bij de gebogen raampjes aan de zijkant van een canvas buiskap. Iemand die meezeilde vroeg waarom ik geen ramen had in de buiskap, hij zag de transparante plaat gewoon niet. Ik heb het raam één keer met wat was behandeld, nu lopen regen en buiswater er zo vanaf, dus het zicht blijft ook goed.

Sterk?

Het materiaal is slechts 3mm dik, maar enorm sterk. Ik denk zeker dat dit sterker is dan een reguliere buiskap van canvas. Daar waar de buizen onder het Lexaan zitten, sta ik regelmatig om het grootzeil op te doeken. Voorheen moest ik dan de buiskap neerklappen, maar dat hoeft gelukkig niet meer. Als er een buis in het midden van de kap zou zitten, dan kon je er echt bovenop staan.

• TIPS
• 1. Bedenk goed met wat voor beugels of klemmen je het materiaal wilt vastzetten op de buizen en op de boot zelf, en waar je dit het beste kunt doen
• 2. Gebruik een krachtig verwarmingselement om het materiaal zacht genoeg te krijgen, zodat je het goed kunt buigen. Doe het bij voorkeur als er niet al te veel wind staat en het niet zo koud is buiten
• 3. Zorg voor voldoende afzuiging als je een decoupeerzaag gebruikt, of bouw een tent om je heen zodat het ‘zaagsel’ niet in het water belandt. Gebruik de decoupeerzaag in een langzame stand met een metaalzaagje, zo verbrandt of smelt het materiaal niet en krijg je een mooie, strakke zaagsnede
• 4. Pas op met de grote platen op de steiger. Ze vangen veel wind en je vliegt zo het water in. Verplaats de platen met z’n tweeën.

• MATERIALEN en GEREEDSCHAP
  
  – Multitool en/of decoupeerzaag, heteluchtpistool, stofzuiger en schroevendraaier
• – VDL-buisklemmen voor 25mm buis (meeste buiskappen hebben 25mm buizen), eventueel met bijbehorende vulblokjes
• – 3mm polycarbonaat/Lexan platen. De maat is afhankelijk van de boot. Ik heb platen gebruikt van ongeveer 3 bij 1 meter
• – RVS schroeven
• – Sikaflex
• – Afwerkpees
• – Totale kosten: ongeveer 600 euro. Dit is exclusief het bestaande buiskapframe.