Wat een traditie was voor velen, is inmiddels uitgegroeid tot een ware rage: oud en nieuw vieren op Terschelling. Jaarlijks trekken veel zeilers rond kerst het Wad op voor een frisse tocht naar de eilanden. Met de havenmeesters van Terschelling en Vlieland en met enkele oud en nieuw-gangers spreken we over oud en nieuw op het Friese zout.

Dit is een artikel uit 2020, het coronajaar. Later verscheen het in aangepaste versie in de Zeilwereld winterspecial 2023.
Dat artikel lees je hier: Oud en Nieuw op Terschelling: van Traditie naar Rage.

Eerde Beulakker

Het begon allemaal met zeilschrijver Eerde Beulakker, weet havenmeester Tjebbe van Weeren van Terschelling te vertellen. “Hij lag hier alleen met oud en nieuw op het eiland en schreef daarover in de Waterkampioen. Sindsdien werd het drukker en drukker. De laatste paar jaar hadden we tegen de 100 schepen in de haven liggen. Sinds een jaar of twee vlogen die cijfers hard omhoog.”

Op Terschelling liggen nu al meer dan 100 schepen, van zeven tot wel 23 meter. Door het onstuimige weer van de afgelopen dagen is de topdrukte nog niet geweest. Maar het weerbericht belooft verbetering. Tjebbe: “We willen geen volle bak hebben. Het verschil met de voorgaande jaren is dan ook dat mensen van te voren moesten reserveren. We zijn gestopt bij 180 plaatsen.”

Naar de buren: Vlieland

Op het buureiland Vlieland blijft het doorgaans erg rustig met oud en nieuw. Havenmeester Jan Lever legt uit: “We hebben wat meer vaste winterliggers, maar oud en nieuw is hier niet te vergelijken met Terschelling. Vorig jaar lagen hier 30 boten en dat is niet zo gek. Er kunnen hier meer boten liggen hoor, maar er is maar weinig te doen op het eiland. Je loopt over elkaar heen in de supermarkten. Je moet je natuurlijk wel aan de regels kunnen houden.”

Aantrekkingskracht

Hoewel dit jaar alles anders is, zijn er dus toch flink wat zeilers op uit getrokken. Havenmeester Tjebbe van Terschelling vertelt: “Er is hier doorgaans met oud en nieuw en kerst best veel te doen. Er heerst altijd een gezellig sfeer en er zijn wandeltochten over het eiland. De mensen komen graag naar het eiland voor de gezellige sfeer. De mensen maken er zelf wat van: elke boot is mooi verlicht.”

Rainier de Groot & Annet van Assenbergh – Temptation
Voor Rainier en Annet is het de de tiende keer dat ze op Terschelling zijn met oud en nieuw. Dit jaar waren ze al voor de kerst op het eiland. Annet: “Ik was verrast door hoeveel boten er al lagen. De regels zijn duidelijk en de meeste mensen zitten op hun boot. Op de steigers is genoeg ruimte en wordt er netjes op elkaar gewacht. We zijn eigenlijk gewoon in lockdown in ons eigen drijvende vakantiehuisje. Ja, het is rustiger in het dorp en de restaurantjes zijn dicht, maar vaak wel open om maaltijden af te halen. Veel winkels zijn erop ingesteld dat je even moet bellen of mailen als je iets nodig hebt dan is dat allemaal mogelijk op afspraak.

Het hele sfeertje en alle bekende zeilers die je hier tegenkomt maakt het zo bijzonder. Het is allemaal heel amicaal en dan nog al die lichtsnoeren in alle kleuren in de verstaging! Hoe het nu om 12 uur gaat tijdens de jaarwisseling zelf weet ik nog niet. We merken ook dat het populairder en daardoor drukker is geworden, maar dat is niet storend, wel gezellig!

Brommer rijden zonder uitlaat

Hoewel er op Vlieland weinig te doen is rond de jaarwisseling, gaat traditiegetrouw het ‘brommer rijden zonder uitlaat’ wel door, vertelt havenmeester Jan lachend: “Het is een groot jaarlijks spektakel hier op Vlieland. Gelukkig mag dat wel doorgaan dit jaar. Tussen de 40 en de 50 brommers rijden dan met veel kabaal door de dorpsstraat.” De brommers zullen het dit jaar alleen zonder audiovisuele bijval van vuurwerk moeten doen.

Pas op met elektrische apparatuur

Er zijn op Terschelling nog wel eens problemen geweest met de enorme vraag naar elektriciteit. Havenmeester Tjebbe: “Drie gourmetstellen en een kachel tegelijkertijd gaat niet. Verlichting is geen probleem, voor maar 10 watt aan lichtjes is je hele boot een kerstboom.” Ook werd er in het verleden flink gefrituurd op de steigers. Nu is op Terschelling alles teruggebracht naar 10 ampère. Er komt nu dus niet meer het maximale vermogen uit de kasten en de zekeringen zullen nu aan boord springen, niet op de steigers. Aan gasten wordt gevraagd om rekening te houden met anderen en niet een hoop apparatuur tegelijkertijd te laten draaien.

Herco Tibboel & Elvira Tibboel-Clemens – Morgane of Sark
Zeilwerelds eigen Herco Tibboel was nog niet eerder op Terschelling met oud en nieuw, maar lang stond het op het lijstje. Herco: “Het is toch een fenomeen inmiddels. Mijn vrouw en ik hebben veel in de Middellandse Zee gelegen en in de jaren daarvoor lagen we in de winter altijd keurig hoog en droog in een loods. De laatste jaren laat ik de boot erin liggen dus nu kunnen we eindelijk! Ik verwacht een hoop gelijkgestemden; fanatieke zeilers en mensen die graag aan boord verblijven. Ik weet ook dat er meerdere vertrekkers liggen en goede vrienden van ons treffen we daar ook, dat kan nog binnen de regels.” Hoewel het ook dit jaar op Terschelling anders zal zijn kijkt Herco er toch al langer naar uit. “Ik had in November al gereserveerd voor oud en nieuw, dit wilde ik niet missen. Natuurlijk was ik maar al te graag na een straffe strandwandeling bij de Walvis binnengestapt voor een lekker maal en een drankje. Dat kan helaas niet, maar het uitwaaien kan nog altijd en die mijlen ernaartoe, lekker fris!”

Reserveren en meer informatie

Wil je zelf nog het Wad op om oud en nieuw op een van de eilanden te vieren? Check dan eerst de website van de haven waar je naartoe wilt en neem contact op met de havenmeester aldaar. Zo voorkom je teleurstellingen. De havens op Schiermonnikoog en Texel zijn dicht. De haven van Ameland is wel geopend.

Website: Passantenhaven Terschelling
Website: Jachthaven Vlieland
Website: Jachthaven Ameland ’t Leijegat

Vuurwerk

Oud noodvuurwerk aan boord? Tijdens oud en nieuw steken zeilers nogal eens noodvuurwerk dat over datum is af. Door het vuurwerkverbod is dit niet toegestaan, maar het is sowieso een beter idee om noodvuurwerk dat over de datum is in te leveren bij bijvoorbeeld een milieu- of keuringsstation.

‘Let op, er ligt een brandende vuurpijl
op je voordek!’

Frans van Buuren

Zeiler Frans van Buuren ondervond zelf op Terschelling de vervelende gevolgen van vuurwerk: “Op de oudejaarsavond troffen we elkaar bij het havengebouw. We wensten elkaar geluk met een hapje en een drankje en voor het havengebouw werd van alles aan vuurwerk de lucht in geschoten. Maar niet alleen regulier vuurwerk, ook oude luchtkogels, vuurpotten en al het overjarig spul wat men nog aan boord had. Die oude pijlen komen niet meer zo hoog en komt dus al brandend op de grond of in het water.”

“Iemand riep ‘Let op, er ligt een brandende vuurpijl op je voordek!’ Ik wist niet hoe hard ik naar het voordek moest rennen om het ding eraf te schoppen, maar het leed was al geleden: De vuurpijl was achter z’n parachute aan door het gangboord gestuiterd en had een best brandspoor achtergelaten op het teak. Het dek was behoorlijk ingebrand. Zo kreeg een leuk uitstapje een flinke kater. Ook al ben je verzekerd, je bent zo weer een mooie tijd bezig om het te herstellen.

Foto’s:

Met dank aan Terschellinger Arjen Zeeders voor de prachtige foto’s van Terschelling, gemaakt op eerste kerstdag 2020. Deze foto’s dienen niet gebruikt te worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de fotograaf.

Lees ook:
– Zeilen in de winter: zo houd jij het warm
– Trotseer de winter in je dinghy
– Zeekraai: Wanneer ben je winterklaar