“We zien zo’n typisch Scandinavisch strandje tussen de rotsen. Een jonge moeder gaat zwemmen, terwijl haar dochtertje op het strandje speelt. Dan zwemt ze tegen een lijk op. Gegil, paniek en het hele eiland is in rep en roer.”

Dit is de eerste scene uit de populaire Netflix serie ‘Morden I Sandhamn‘. Sandhamn is er internationaal bekend door geworden. De serie is niet alleen geliefd vanwege de interessante verhaallijn, maar ook door de mooie beelden van het Zweedse eiland en het eilandleven. Dat snappen we goed. Wij hadden de serie (nog) niet gezien. Maar ook wij zijn onder de indruk van Sandhamn.

De Stockholm Archipelo

Na een paar jaar in de Middellandse Zee te hebben gevaren, ging de boeg in de zomer van 2019 naar het Noorden. Wij willen nu eindelijk wel eens zeilen in die beroemde “Skärgården” van Stockholm.

De hele Zweedse Oostkust is bezaaid met eilanden, een Scherengebied. Grote groene eilanden met Pipi Langkous-huizen, maar ook kale rotsen. De Stockholm archipel is een van de grootste van de Oostzee; 24 tot 30 duizend eilanden en rotsen.

Het Mekka van de Zweedse Zeilsport

Sandhamn ligt op ongeveer 30 mijl van Stockholm op het eiland Sandön, wat vrij vertaald Zandeiland betekent. Er zijn dan ook mooie stranden te vinden. Sandhamn is een van de weinige natuurlijke havens in de Stockholm Archipelo die makkelijk te bereiken zijn vanaf Stockholm. Daarom is Sandhamn al sinds de 19^e eeuw populair bij zeilers.

Het eiland heeft maar iets meer dan 100 permanente bewoners, maar het wordt vooral bevolkt door stedelingen die hier hun vakantiehuis hebben. In de zomer verblijven er wel 2000 tot 3000 mensen. Daarnaast komen er in de zomer ook nog eens duizenden dagjesmensen met de veerboot vanuit Stockholm. Het kan er dus heel druk of juist heel rustig zijn, afhankelijk van wanneer je Sandhamn bezoekt.

Aanvankelijk was Sandhamn erg mondain. Dat komt doordat de Koninklijke Zweedse Zeilvereniging hier is gevestigd. De KKKS (Kungliga Svenska Segelsällskapet) is de grootste en oudste zeilvereniging van Zweden en een van de 5 oudste van de wereld. De vereniging werd in 1830 opgericht en is nog steeds heel erg actief. Er worden zeillessen gegeven en elk seizoen organiseert de KKKS verschillende grote en belangrijke wedstrijden.

De KKKS runt ook de haven op Sandhamn en het nabij gelegen Lokholmen. Zoals op meer plekken in Zweden, wordt de haven bemand door jonge havenmeesters. Frisse jongens en meisjes, meestal studenten met een zomerbaantje, die zorgen voor het reilen en zeilen in de haven.

Sandhamn in het hoogseizoen

Wij komen op een donderdagmiddag midden in juli aan bij Sandhamn. Op de steiger staat een jongen in een keurig donkerblauw poloshirt van de KKKS en een kaki bermuda eronder naar ons te zwaaien. Hij heeft een plek voor ons, en dirigeert ons naar de ‘PC Hooftsteiger’. We meren af tussen twee grote glimmende motorboten. Achteraf weten we dat we mazzel hebben dat we direct deze plek krijgen. Sommige boten varen uren heen en weer voor de haven voor ze een plekje krijgen. Het alternatief is afmeren aan de overkant in Lokholmen. Ook een prachtig eiland met een leuke haven gerund door de KKKS. Maar wel een stuk rustiger dan Sandhamn.

Het weer is ten goede gekeerd. Na 1,5 week met regen, wind en 12 graden, is het nu weer heerlijk zonnig en warm zomerweer. Wij voelen ons direct thuis op dit eiland. De sfeer is relaxed en het is gezellig druk. Het doet ons denken aan Vlieland in de zomer. We houden van deze vibe. Dochters Mila en Merel vinden de reuring rond de haven, de restaurantjes en cafeetjes erg gezellig. En zodra je wat verder weg gaat, heerst er rust. We vinden ook strandjes waar niemand anders is.

Het ultieme Zweden gevoel in het klein

We drinken wat op een van de terrasjes, halen broodjes bij de oude bakkerij, snuffelen in het boekwinkeltje en kopen een t-shirt en een rok in een van de hippe kleding winkeltjes. We maken een lange wandeling over de paden van het eiland. Er rijden geen auto’s, wel fietsen. En af en toe een golfkarretje. We zwemmen in de zee, varen met de dinghy rond het eiland en halen een ijsje op het nabij gelegen Lokholmen. We hebben leuke gesprekken met mensen die al jaren gedeeltelijk op het eiland wonen. We genieten!

Sandhamn is Zweden op een paar vierkante kilometer. Een leuk, pittoresk dorp met mooie gekleurde houten huizen die eruit zien alsof Pipi elk moment naar buiten kan komen huppelen. Er is bos, strand en zee. Hoge rotsen waarop je een prachtig uitzicht hebt en de schitterende zonsondergang kan bewonderen. We worden heel langzaam een beetje verliefd op dit eiland.

Speedbotenrally

Op zaterdag is het druk. Er blijkt een speedboten rally te zijn, georganiseerd door een Zweedse Rotary-achtige club. Het ene na het andere lawaaikanon komt langs. Ze varen langzaam, maar hemel, wat een herrie maken deze enorme racemonsters.

Ook op de kant is het vandaag veel drukker dan de afgelopen dagen. Er is een bandje en er wordt uitgebreid geborreld op de kade. De veerboten komen af en aan. De grote motorboten aan weerszijde van ons, hebben allebei een complete draaitafel op het achterdek uitgestald, inclusief knipperende discolichten, en ze knallen lekker tegen elkaar op. Gespierde jonge mannen en mooie blonde vrouwen hangen zippend aan de champagne op de witleren bedden. We hebben het vermoeden dat het iets van profvoetballers zijn. Het lijkt wel of we aan de Côte d’Azur liggen in plaats van een mooi natuurlijk eilandje in het Zweedse scherengebied. Maar ach, het is ook wel grappig om dit allemaal te zien.

Even later lopen er twee agenten over de steiger, gevolgd door een filmploeg. De pubermeisjes een paar boten verder zijn zenuwachtig aan het giechelen en het wijzen. Er worden opnames gemaakt voor Morden I Sandhamn.

Wij passen ons aan aan onze omgeving. We installeren ons op het achterdek met biertjes, kaasjes en andere lekkere hapjes. De ‘zaterdagmiddag borrel’ onder begeleiding van de band op de kade. Wat een gezelligheid!

In de avond wordt het restaurant aan de haven omgebouwd tot discotheek. Daar willen de meiden graag heen. Ik ga maar met ze mee. Want slapen in de haven gaat voorlopig toch niet lukken vanavond. Dan maar liever een paar uurtjes dansen.

De volgende dag keert de rust weer terug. De motorboten vertrekken en we krijgen Finse zeilers naast ons. Sandhamn is weer teruggegeven aan de zeilers.

Later in het seizoen

Half augustus komen we nog een keer terug op Sandhamn. Zonder de meiden dit keer. We hebben de nacht doorgevaren vanaf het Finse vastenland en gebruiken Sandhamn om een dagje uit te rusten. Omdat het hoogseizoen al voorbij is in Zweden en de scholen zijn begonnen, verwachten we niet dat het druk is in de haven. Maar dat valt tegen. We kunnen maar net een plekje krijgen. De haven is afgeladen, en ligt vol met prachtige klassieke smal gelijnde houten schepen. Klaar om de strijd met elkaar aan te gaan. Er is morgen een regatta, de ‘Classic Yachts SRS‘. Wat een prachtig gezicht, al die oude houten boten. Sommigen nog zonder motor. Wrikkend verlaten ze de haven. Wat een andere sfeer dan die zaterdag met de raceboten rally. Leuk om dit ook mee te maken.

We wandelen weer rondom het eiland. Inmiddels heb ik de serie ‘Morden I Sandhamn‘ op Netflix zelf ook gekeken en gaan we op zoek naar plekken uit de serie. Zo grappig. Bij het huis van hoofdpersoon Nora staat er inderdaad allerlei apparatuur die duiden op filmopnames. Maar er is niemand te bekennen. Jammer, we hadden het stiekem wel geestig gevonden om als figurant in de serie op te duiken. Want we voelen wel verbonden met dit eiland en wanen ons inmiddels ook een beetje Sandhamners.

Mocht je ooit met of zonder boot in Stockholm komen, dan zou ik dit veelzijdige eiland zeker niet overslaan!

Lees ook het vorige verhaal in deze eiland serie:

• Île d’Yeu: ‘Oh, island in the sun…’