Liza Elburg en Akko van der Veen vertrokken twee jaar geleden voor onbepaalde tijd met hun Choctaw, een Transworld 41. In deze miniserie vertelt Liza hoe het leven aan boord eruitziet, hoe ze steeds meer in hun rol van vertrekker zijn gegroeid en de bijzondere vriendschappen die onderweg gesloten worden. In dit eerste deel neemt Liza ons mee naar het vertrekken en onthaasten in Nederland, het wennen aan het zeilersleven, Covid19 en ankeren.

We bewegen ons al 730 dagen voort over water, meestal voortgestuwd door de wind in onze rug. We zien en beleven veel, landen, continenten, zeeën en oceanen. Vanuit Nederland steken we de Noordzee over naar Engeland. Daar varen we de zuidkust van Engeland af om vanuit Falmouth de Golf van Biskaje te trotseren. Langs de Atlantische kust bezoeken we Spanje en Portugal in dagtochtjes om dan voor het eerst Europa te verlaten en te verruilen voor het Afrikaanse continent. Daarvoor steken we de golf van Gibraltar over om zo Marokko te bezoeken.

Na opnieuw een Europees intermezzo op de Canarische eilanden, vervolgen we onze tocht naar Kaapverdië om zo nog een stukje Afrika te leren kennen. En dan wacht ons de grote springplank: De Atlantische Oceaan. 2000 zeemijlen voor de boeg, om daarna Suriname te ontdekken. En tenslotte bevinden we ons twee jaar na ons vertrek uit Nederland, via Martinique en Antigua in de Caribische zee in het Noord-Amerikaanse continent. 730 dagen, tien landen en 8000 mijl verder…

Onthaasten begint al in Nederland

Na ons vertrek in juni 2019 moeten we het eerste half jaar zoeken naar een balans. Loslaten en onthaasten, zo noemen ze dat. Hoe dan, vraag ik mezelf af. De eerste maand dobberen we nog op het oude vertrouwde IJsselmeer rond. Dat doet ons goed na alle drukte van de afgelopen maanden. Zo komen we langzaam en uitgerust aan in IJmuiden voor onze tocht naar Engeland!

We genieten van de Engelse zuidkust, maar echt relaxed zijn we nog niet. Onze leercurve is hoog, vooral over ankeren in stroming en wisselend tij, daar kunnen we een boek over schrijven. We merken dat het onthaasten niet makkelijk is, vooral als we veel vertrekkers van dat jaar ons voorbij zien gaan. Hebben ze haast, zien wij iets over het hoofd, komt er een storm aan?

Langzaam begint het te dagen, veel zeilers gaan voor een rondje Atlantic en neemt daar een jaar de tijd voor, daar heb je een strakke planning voor nodig en lijkt onthaasten zo goed als onmogelijk. Wij hebben geen planning en hebben alleen rekening te houden met het slechte weer dat ons zo nu en dan op de hielen zit. We zijn slow travelers en nemen de tijd, maar voelen toch de druk dat we een keer over moeten steken voor het orkaanseizoen. We hebben een ruwe planning maar komen erachter dat die zomaar kan veranderen.

Als wij in december op de Canarische Eilanden zijn, is het gros al overgestoken. Hoe moet dat nou met ons? We hebben alleen nog maar Lanzarote gezien. De andere eilanden staan ook nog op ons lijstje en Kaapverdië en Suriname willen we ook niet aan onze neus voorbij laten gaan. Uiteindelijk merken we dat we helemaal niet over hoeven te steken in november. De mensen die een rondje Atlantic doen, die willen zo lang mogelijk in de Carieb varen voor ze weg moeten voor het orkaanseizoen. Maar dat is bij ons niet het geval. Zodra dat kwartje viel, viel er ook meteen een last van onze schouders! Zijn we nu dan eindelijk onthaast?

Onaangename geluiden

Iedere zeiler kan zich er wel in herkennen denk ik. Eindeloos getik, gekraak, gepiep dat je er knettergek van wordt. En dan denk je alle irritante geluiden gevonden te hebben, begint je wederhelft te snurken.

Er zijn momenten bij geweest dat ik overboord wilde springen, bij wijze van spreken. Op een boot hoor je talloze geluiden. Dat is logisch, want een boot beweegt continu. Toch zijn er elke keer weer andere geluiden. Lig je voor anker in swell, vaar je voor de wind of aan de wind, elke keer blijf ik op zoek om de geluiden die ik irritant vind te stoppen. Oordoppen helpen, maar het werkt nog beter om een geluid aan te zetten die je wel accepteert. Zo hangt er bij ons een windgong in de kajuit, die klingelt er lekker op los. Of ik zet een ventilator aan.

Bij elke zeiltocht wordt alles vastgezet en opgeruimd wat maar enigszins kan schuiven, rollen of vallen. Alles wat maar als vulling gebruikt kan, wordt in de kastjes gepropt. We hebben het inmiddels aardig onder controle maar een klotsende dieseltank of krakende vloerdelen, daar moet ik toch echt mee leren leven. Als je antislip, elastiek en klittenband in voorraden meeneemt kom je er vanzelf achter waar je het allemaal wel niet voor kan gebruiken. Onze boot is er in ieder geval een stuk stiller door geworden!

Covid19

De wereld staat op zijn kop, ook voor de vertrekkers. Je houdt overal rekening mee, piraterij, stormen, orkanen, oorlogen. Maar een pandemie hadden we niet ingecalculeerd. Het verandert het zeilleven totaal, en daar heb je wel aanpassingsvermogen voor nodig. Veel vertrekkers kiezen ervoor om huiswaarts te gaan of een time out te nemen en hun schip achter te laten. Anderen kiezen ervoor om hun zeilschip op een cargoschip te zetten en zo hun een droomreis te beëindigen.

Wij hoeven niet lang na te denken over wat we gaan doen. We zitten dan wel 7 maanden vast in Kaapverdië maar we komen er al snel achter dat we het hier beter hebben dan in Nederland. De wereld is veranderd. Zal de mens dat ook zijn? Wij zien het eigenlijk wel als een voordeel, een verrijking om ergens langer te blijven. Daar heeft Covid19 wel aan bijgedragen, en dan waren we al langzamer dan de rest.

Spontaan eilandjes hoppen zit er helaas even niet meer in. Je maakt je keuze weloverwogen. Je gaat al je opties na en soms wordt de keuze voor jou gemaakt, gewoon omdat er niet veel keus meer is. Landen zijn dicht of hebben strenge maatregelingen. Een PCR test bij vertrek en aankomst gaat aardig wat duiten kosten. Je blijft dus automatisch ergens op een plek, helemaal als daar nog quarantaine dagen aan vast zitten.

Vertrouwd achter je anker

Het eerste half jaar vraag ik me vaak af hoe mensen hun schip nu achter kunnen laten zonder zorgen als ze gaan ankeren. Dat blijft een terugkerend ding, elke keer weer. Niet zo gek, het is toch je huis dat je aan de ankerlijn legt. Maar het is nu eenmaal de voordeligste manier om te cruisen.

Intussen zijn we zo ver dat wij onszelf en het ankeren zo vertrouwen dat we nu eerder ongerust zijn of de buurman wel goed vastligt. Ons hoofdanker is een CQR anker van 30 kilo en houdt onze Choctaw van 18 ton, netjes op haar plaats. Dit anker heeft ons nog nooit in de steek gelaten. Daarbij hebben we nog een Fortress en een Mantus paraat liggen.

Waarom zoveel verschillende ankers vraag je zeker af? We wisten indertijd ook niet of ons CQR anker overal zou houden. Toch zijn we blij met deze keuzes. We hebben een schip wat ontzettend giert, onze voorkant waait als eerste weg waardoor we van ene kant naar kant andere kant zwenken en onze waterstag het zwaar te verduren heeft. We lossen dit op door een tweede anker uit te zetten. Het is wel veel werk maar anker vast lig je zeker! Dit doen we als we ergens langer liggen. Tegenwoordig lossen we dit gieren op door een ridingsail.

Onze conditie blijft ook op peil door onze handmatige ankerlier, daar zijn we ook nog steeds erg content mee. We zien veel elektrische ankerlieren kapotgaan doordat ze te zwaar worden belast. Veel vertrekkers hebben, net als wij, 50 meter ankerketting. Daar red je het trouwens prima mee, maar minder moet het echt niet zijn.

In Martinique kregen we de kans om voor een goede prijs een nieuwe ankerketting te kopen. We hadden toen al wel besloten om voor 60 meter te gaan. Als we de laatste 20 meter erbij namen kregen we extra korting. “Dat zijn wel extra kilo’s voorin”, hoor ik je denken. We zijn van 10 naar 8 mm gegaan. De ketting is sterker dan de oude en we zijn 10 kilo lichter voorin! We hebben al meerdere malen gebruik gemaakt van deze extra meters ketting. Je komt op plekken waar de meeste cruisers niet komen met hun 50 meter en dat maakt het ankeren een stuk idyllischer!

Volg Liza en Akko hier en leer zelf over vertrekken en onthaasten