Annelinde Mulder en haar vriend Jan hebben in 2020 een zeilboot gekocht om op te wonen. De eerste grote klus zit erop en de eerste tocht hebben ze gehad. Bij aan boord wonen in Nederland komen ook de koude en soms extreme weersomstandigheden in de winter. Annelinde vertelt over de twee winters die ze tot nu toe hebben meegemaakt, het waren twee winters van uitersten.

Als ik aan de winters in Nederland denk, zie ik een nostalgisch plaatje voor me, blauwe ijskoude lucht en bevroren grachten, meren of ondergelopen weilanden. Nederlanders schaatsend over de witte vlakte heen. Maar zoals we weten is dit niet de realiteit. Je kan de winter in Nederland beter vergelijken met een natte, koude en winderige herfst.

De meeste stormen komen voor in ons winterseizoen, de herfst blijft over het algemeen wat rustiger qua wind. Vriezen doet het amper meer maar toch bereiden we ons elk jaar voor op dat nostalgische plaatje met flinke vorst. Althans, de meeste booteigenaren. Zeilen eraf, watertanks leeg, diesel er in (of er uit, maar dat is een andere discussie), anti vries in de motor en de boot uit het water op de bok.

Hoe bereid je je voor op een winter aan boord?

Dat kan je natuurlijk op heel veel verschillende manieren doen afhankelijk van je wensen. Ik neem jullie mee in de twee winters die wij hebben gehad op de Wilson.

IJspret in februari 2021

We lopen een rondje over de haven in de winterzon, die al wat in sterkte aan het toenemen is. We zien op de voorspellingen echter een koufront aankomen en hebben net een bericht van de havenmeester gekregen dat ze genoodzaakt zijn het water af te sluiten op de steigers. Wij hebben het geluk dat het water niet preventief in oktober al wordt afgesloten waardoor we nog lang van werkend water op de steiger gebruik konden maken. Pas wanneer er echt vrieskou aan komt gaat het water eraf, wat een zeker twee dagen durende operatie is voor het havenpersoneel. Alle slangen moeten worden doorgeblazen om scheurende leidingen te voorkomen.

Er blijven drie goed geïsoleerde tappunten open op de haven. Met een slang van 100 meter kunnen we vanaf dat tappunt ook Wilson nog aftoppen met water, zo hoeven we ons niet te verplaatsen om water te bunkeren. Het is wat meer gedoe maar een prima oplossing voor in de winterperiode.

Bij normaal watergebruik en douchen aan boord doen wij net geen week met 300 liter. We weten nog niet precies hoelang het koufront aan gaat houden en proberen het zeker 2 weken uit te houden zonder tanken. Na de eerste week komen we er achter dat dit heel haalbaar is, we zitten nog niet eens op een halve tank.

Ontvochtigen en opwarmen

De verwarming, we moeten ervoor zorgen dat die het de komende twee weken wel blijft doen. Gelukkig is het enige wat we daarvoor moeten doen heel simpel, zorgen dat de dieseltank niet leeg raakt. We hebben een Kabola ‘Old Dutch’ potkachel, de kachel werkt dus op diesel, die steek je aan en verwarmt zo de omgeving. Het heeft de eigenschappen van een houtkachel, het zorgt ervoor dat de lucht in de omgeving wordt opgewarmd. Een zeer positieve bijkomstigheid daarvan is dat je droge lucht krijgt. Zo hoeft de ontvochtiger minder hard te werken. Want een ding is zeker, je moet de hele winter lang ‘vechten’ tegen de condensatie. In het ene schip wat meer dan in het andere. Een belangrijk verschil is of je schip geïsoleerd is of niet. Dat verkleint de koudebrug waardoor condensatie optreedt.

Wilson is tot aan de waterlijn geïsoleerd wat maakt dat de koudebruggen bij ons aan boord vooral optreden rondom de aluminium profielen van onze ramen. En natuurlijk in de bakskisten of opbergbanken in de salon, slaapkamer en onder het bed. Eens in de zoveel tijd controleren we de schoenen in de bak op schimmelvorming, zetten we de kasten preventief open om te luchten en staat de ontvochtiger vol aan in de slaapkamer om het vocht weg te trekken. Ook de zomerkleren zijn luchtdicht opgeborgen in vacuümzakken. Eén ding wat we hebben geleerd is dat je direct de kleren moet opruimen die je niet meer gebruikt dat seizoen, zo kan er geen lucht meer bij waardoor je al snel muffe, vochtige en zelfs beschimmelde kleren kan krijgen. Bijkomend voordeel: je kast raakt niet overvol.

IJsbikken

Het is zaterdag 6 februari nog rustig, we bereiden ons voor op een heftige winterstorm. Zondag waait het 7-9bft, is het -6 graden en gaat het sneeuwen. In de loop van de week kan de temperatuur dalen naar -15 graden. Omdat we in de winter doorzeilen is de fok nog aangeslagen, het grootzeil lag toevallig bij de zeilmaker dus die was er al af. De bijboot halen we uit het water en sjorren we vast op het voordek. We toppen onze watertank nog 1x af nu we nog net even water hebben. We brengen de fok veilig en warm naar onze opslag en slaan wat eten in zodat we even vooruit kunnen. We hebben net diesel getankt, er zit ongeveer 200 liter in de tank, dat is genoeg voor zeker 2 maanden.

Terug aan boord leggen we nog wat extra landvasten vast en checken we de boeien. We krijgen een flinke storm uit het oosten.

Die nacht gaat het los, sneeuw komt horizontaal over het dek en er staan flinke golven in de vaargeul. Wij verkassen midden in de nacht naar het bed voorin, daar liggen we een stuk rustiger en warmer (naast de kachel). De volgende dag gaan we douchen in het douchegebouw. Het is een hele klim over de steigers heen. Wat we aan de andere kant van de haven zien is bijna niet te geloven. Wat een geweld, het water staat mega hoog en wordt op de steiger geslagen. De golven zijn zo hoog dat de wind de kop eraf blaast, dat water vriest meteen aan op de boten waardoor ze topzwaar worden. Het havenpersoneel is de hele dag in de weer om ijs te bikken, ze kunnen heel wat schepen redden van de afgrond maar helaas niet allemaal. Uiteindelijk zinken er 3 boten. Die nacht vriest de hele haven in 3 uur compleet dicht. Alsof er een sluipmoordenaar binnen komt, opeens is het geluid van het klotsende water weg, het is muisstil en de boot beweegt niet meer.

Ingevroren boot

We zijn dik een week ingevroren en focussen ons nu op de afsluiters en het motorblok. Het fijne van een boot in het water is dat je je pas zorgen hoeft te maken om de afsluiters zodra ze boven de waterlijn zitten of het ijs zo dik wordt dat ze bij je afsluiters kunnen komen. De afsluiters onder water zitten zeker een halve meter onder de waterlijn, zo dik zal het ijs niet worden. We hebben 3 afsluiters boven de waterlijn, die van de wasbakken. We besluiten de afsluiters half open te zetten, zo heeft het eventuele ijs kans om uit te zetten en de afsluiter niet kapot te maken. Ook gieten we regelmatig warm water door de gootsteentjes om bevriezing te voorkomen. En we zetten de kastjes open waar de afsluiters bevinden zodat de warmte van binnenuit erbij kan.

De motor checken we regelmatig. Er staat altijd een laagje water in de bilge, dat is een goede graadmeter of het vriest in het motorruim. Dat gebeurt niet omdat we de binnen temperatuur op zeker 20 graden houden door de kachel. De boiler doet ook goed werk als antivries middel. Die staat altijd aan en is aangesloten op te motor.

Wat een bijzondere ervaring was dit, we hebben prachtig nostalgisch winterweer gehad waarbij we veel ijspret hadden, we de romp heel makkelijk hebben kunnen poetsen en werden de ijszeilers uit de schuren gehaald en zeilde ze achter de Wilson langs. Veel reacties kregen we ‘ja maar jullie zijn van staal, dan kan dat prima’ in tegendeel, Wilson heeft een (hele) dikke polyester romp. We hebben geen enkele schade van het ijs, het ijs heeft zich als een perfecte mal om de romp gevormd waardoor overal gelijke druk was.

Windstormen in februari 2022

Dit jaar hebben we hele andere zorgen om over na te denken, stormen Dudley en Eunice razen over Nederland heen. Twee West-Zuidwester stormen, totaal het tegenovergestelde van de storm vorig jaar. Nederland bereidt zich voor op storm Dudley terwijl wij en andere bevriende liveaboards vooral naar het pad van storm Eunice kijken. Het lijkt erop dat we tot 120km/h windstoten gaan krijgen, een hele middag lang. Het belangrijkste wat we kunnen doen is voorbereiden, we leggen Wilson vast in een spinnenweb aan extra landvasten. Die maken we aan de box tegenover ons vast aan de hogerwal. We hangen alle boeien op, binden de vallen om de fok en kotterstag en slaan een extra lijn om de huik heen. We zijn thuis en wachten de storm af.

Ook Nederland maakt zich na Dudley nu ook op voor Eunice, treinen rijden niet, scholen gaan dicht en code rood wordt afgekondigd. Om kwart over 5 komt er een NL alert binnen terwijl we storm wacht houden. We lopen gespannen rond de boot, krijgen dik 53 knopen over ons heen en verhangen boeitjes, het gaat goed. We hebben ons goed voorbereid en alles wat we kunnen doen is afwachten. Het water waait weg naar Lelystad en we hebben uiteindelijk dik 1,5 meter afwaaiing. We liggen daardoor 10 graden scheef in de modder met de kiel op de ‘grond’. We hebben het ergste gehad en checken regelmatig bij de buren. Om 20.00 uur is het water gelukkig alweer 40 cm gestegen en tegen middernacht als we gaan slapen drijven we weer. We gaan ‘rustig’ de nacht in met een steady 35 knopen wind.

Dat weekend staat de volgende storm op het menu deze heeft ‘slechts’ een uur een piek met 51 knopen. We raken eraan gewend, maar die lente mag nu wel komen.

Binnenkort het vervolg van de avonturen van Annelinde en Jan die nu echt wonen aan boord. Kun je niet wachten, volg het stel dan op Instagram waar ze verhalen delen over hun bootleven: @Sailing Wilson.