Als kind ben ik twee keer een week op zeilkamp geweest. Nu hoor ik vaak verhalen van zeilers om me heen die ook op zeilkamp gingen en hier een grote groep zeilvrienden aan overhielden. Nou, niet ik. Als verlegen stil meisje van 7 of 8 jaar trok ik me tijdens zo’n week erg terug. Maar eenmaal in dat bootje had ik de tijd van mijn leven.

Tekst: Anke Haadsma
Dit artikel verscheen eerder in ons Voorjaarsmagazine 2024

Dat ik er geen vrienden voor het leven aan over heb gehouden, vind ik niet erg. Daar was ik ook niet mee bezig op die leeftijd. Mijn jongere zusje stond hier heel anders in. Zij ging naar dezelfde zeilschool, toen ik al ‘te oud’ was om te gaan, en maakte hier wél vrienden voor het leven. Bij haar bleef het ook niet bij die twee keer dat ik ging, jaar na jaar vertrok ze in de zomer naar Friesland en besloot zich uiteindelijk ook op te laten leiden tot instructeur en later nam ze ook plaats in het bestuur.

“Als klein meisje vond ik de zeilschool vooral heel gezellig,” blikt mijn zusje Ellen terug. “Het was echt lachen, gieren en brullen op de slaapzalen en in de boot. En dat met mensen die ik op de eerste dag nog niet kende, maar waar ik de tweede al beste vrienden mee was.”

Inmiddels is ze niet meer verbonden aan de zeilschool, maar nog steeds heeft ze contact met haar zeilschoolvrienden. De verhalen die zij weleens vertelt over haar zeilschoolperiode, herken ik niet. Toch kijk ik met veel plezier terug op die twee jaar zeilschool, want het was wel een manier om vakantie te vieren zonder mijn ouders en tegelijkertijd bezig te zijn met die sport waar ik nu nog steeds zo van geniet.

Zeilschool onverminderd populair

Dat het concept zeilschool nog steeds bestaat en onverminderd populair is, vertelt Charlotte van Leerdam, manager recreatiesport bij het Watersportverbond mij. Ik benader haar, omdat ik benieuwd ben naar hoe het landschap van zeilscholen er tegenwoordig uitziet. Ook vraag ik haar hoe verantwoordelijk het eigenlijk is om je kinderen een week lang op zeilkamp te sturen, de instructeurs zijn tenslotte, kijkend naar mijn zusje destijds, meestal vrij jong.

“De zeilschool is echt een heel veilige, leuke en leerzame plek om voor het eerst kennis te maken met de watersport. Natuurlijk is het voor ouders spannend om hun kinderen een week alleen te laten, dat realiseren de zeilscholen zich ook maar al te goed. Zij zorgen er dan ook voor dat hun instructeurs een gedegen opleiding krijgen. Niet alleen op het water, ook op de kant. Zo’n instructeursopleiding gaat dan ook niet alleen over leren zeilen, maar ook over didactiek. Instructeurs leren wat een kind van 7 jaar nodig heeft en hoe een kind van 12 weer andere behoeften heeft.”

Niet iedereen kan zomaar instructeur worden. Naast de opleiding, zorgt een zeilschool zelf ook voor een selectie. De zeilschool ziet het liefst een kind jaar na jaar terugkomen, daar liggen tenslotte de inkomsten. Het blijft een commerciële partij. Dus de zeilschool is er ook gebaat bij een betrouwbare uitstraling en kinderen na een week zeilen met een lach weer bij de ouders af te leveren.

“Nadat ik een paar jaar als leerling naar de zeilschool was geweest, wilde ik ook instructeur worden,” vertelt mijn zus Ellen. “Ik moest hiervoor een opleiding volgen en ging daarna aan de slag als leerling-instructeur. Die eerste week vond ik wel heel spannend, weet ik nog. Maar het was ook echt leuk en interessant. Het voelde ook wel alsof ik dat gewoon kon. Daarbij werd ik natuurlijk niet aan mijn lot overgelaten, ik stond altijd onder begeleiding van een andere instructeur en daarnaast was er nog een hoofdinstructeur die op het water nog een extra oogje in het zeil hield.”

Veilige omgeving

Ik kan me heel goed voorstellen dat ouders het misschien spannend vinden hun kinderen zomaar een week bij vreemden achter te laten. Maar, de reacties van Charlotte en mijn zusje stellen mij in ieder geval gerust, voor zover ik gerustgesteld moest worden. Mijn herinneringen zijn dan niet groot, wel kan ik me die veilige omgeving nog goed heugen. Ook als klein en verlegen meisje werd ik hier goed opgevangen en begeleid. 

Het was overigens niet mijn eerste ervaring met zeilen. Mijn ouders zijn ook zeilers, zij hadden me als klein meisje al in een Piraatje gezet. Eerst bij mijn oudere zus, later alleen. Ook kreeg ik les op de lokale zeilvereniging, waar mijn vader ongetwijfeld lesgaf. Wat is dan het verschil tussen een zeilvereniging en een zeilschool, vraag ik Charlotte.

“Net als op de zeilschool is een zeilvereniging een veilige, leuke en leerzame manier om te beginnen met zeilen. We zien ook dat de instroom naar een vereniging steeds meer groeit. Het grootste verschil is dat een zeilschool incidenteler is, je gaat hier één en soms twee keer per jaar een week heen. Naar een vereniging ga je vaak wekelijks om zeilles te krijgen. Kinderen die naar een zeilvereniging gaan, zullen ook eerder zeggen: ‘ik zit op zeilen’, net zoals je bijvoorbeeld ook op hockey zit. De zeilschool is meer een heel leuke vakantie waar je ook kennismaakt met de watersport. We zien hier dan ook een grotere groep van kinderen die met hun vriendjes en vriendinnetjes meegaan op vakantie, naast de groep kinderen die wil leren zeilen. Op een vereniging heb je eerder de kinderen die echt willen leren zeilen, en dan gaan ze natuurlijk ook wel mee met vriendjes of vriendinnetjes.”

Een zeilschool en een zeilvereniging kunnen elkaar ook goed aanvullen. “Als je in het voorjaar bijvoorbeeld je eerste zeildiploma haalt op een vereniging en in de zomer graag wilt doorzeilen, dan kun je op een zeilschool verder gaan en zelfs al heel snel je volgende diploma behalen.”

Vakantie vol avonturen

Kinderen die een week naar de zeilschool zijn geweest, komen niet direct terug als volleerde zeilers die helemaal zelfstandig hun gang kunnen gaan op het water. Een kind van 7 jaar laat je ook niet alleen naar school fietsen, maar ze kunnen wel fietsen. Met zeilen is dit net zo. “Het ligt natuurlijk erg aan het kind en de leeftijd. Na een week op de zeilschool kan een kind meestal wel alleen in een boot zitten, maar dat hoeft niet te betekenen dat hij of zij dan al zelfstandig kan zeilen. Denk er wel aan dat kinderen heel intuïtief zijn. Als ze drie keer in de wind hebben gelegen met hun boot en geen kant op kunnen, dan zorgen ze ervoor dat ze hier de vierde keer sneller uitkomen. We zijn heel erg geneigd om kinderen te behoeden voor hun fouten, maar juist van die fouten leren ze. En in een boot moet je zelfstandig beslissingen nemen. Aanwijzingen moet je kunnen omzetten in vaardigheden. Het is echt heel leerzaam voor een kind. En, de zeilschool gaat daarnaast natuurlijk ook over het maken van vriendjes, avonturen beleven en een week zonder ouders op vakantie zijn.”

Die avonturen weet ik ook nog goed. Dat begon al zodra mijn ouders wegreden, dan begonnen we met het voorstelrondje en een rondleiding over de zeilschool. Het ’s avonds met zijn allen eten aan lange tafels waar in de ochtend ook weer werd ontbeten. In bed liggen en een wedstrijdje doen wie het langst stil kon zijn, zodat we natuurlijk sneller in slaap vielen, de praktijklessen op de kant en het leren kennen van de boten. Oefenen met omslaan, de bonte avond en de zeiltocht naar een eiland op het meer waar we gingen barbecueën in de avond.

“Uiteindelijk doen we dit ook omdat het zo waardevol is,” besluit Charlotte. “Als instructeur is het leuk om bij te dragen aan de ontwikkeling van de kinderen. We leren instructeurs ook dat ze heel serieus omgaan met zo’n zeilkamp. We kijken echt naar wat het individu nodig heeft, zodat ieder kind een leuke, leerzame en veilige tijd heeft op de zeilschool. Iedereen op zijn eigen tempo. Vooral de eerste keer moet leuk én leerzaam zijn, dan zie je ze het jaar daarop terugkomen. En uiteindelijk proberen we de kinderen dan ook door te laten groeien naar de zeilverenigingen.”