Het is nog vroeg, maar in en rond het clubgebouw van de Watersportvereniging Het Bovenwater is het gezellig druk. De Lelystadse vereniging is vandaag het toneel van een heus Nederlands Kampioenschap. Maar hier geen strakke wetsuits, zenuwachtige familie, olympische spierballen en driftige coaches. Hier gaat alles op z’n dooie gemak. Een kopje koffie, een stukje appeltaart en nog een kopje koffie.

Zowel in de kantine als buiten staan boten. Bootjes eigenlijk. Dit zijn geen normale zeilboten, dit zijn op afstand bestuurbare zeilboten. Gebroederlijk staan ze naast elkaar, allemaal op zelfgefabriceerde karretjes en al helemaal opgetuigd. Met een lengte over alles van bijna twee meter zijn dit niet het soort bootjes dat je bij de Intertoys koopt. De K-Klasse is een echte eenheidsklasse. Het zijn imposante dingen in allerlei kleuren en designs. Een mooie zeeg siert het ontwerp al voelt het ontbreken van een plek voor de bemanning op het eerste gezicht vreemd aan.

Serious Business

Wat doet het weer? Met een mond vol appeltaart turen de deelnemers naar buiten. Er staat weinig wind. Te weinig? “We zeilen in drie groepen van acht boten,” vertelt de wedstrijdleiding bij het palaver. “Elke groep vaart zes wedstrijden, en dan lunchen we. Na de lunch zeilen de beste acht in de Gold Fleet, en de opvolgende acht in de Silver Fleet, mochten we daar nog aan toekomen.” De vierentwintig beste Nederlandse K-zeilers knikken ongeduldig. De relaxmodus gaat er wat uit en de gezichten worden in de plooi getrokken. Zeilen met de K-Klasse is serious business. Op een NK al helemaal.

Mannen van middelbare leeftijd op een weegschaal krijgen is doorgaans niet heel eenvoudig. Nu staan ze (en één vrouw) ervoor in de rij. Accu uit de boot, en vervolgens balanceert de K op z’n kiel op een simpele personenweegschaal. “Wat weeg jij?” “Bijna 20 kilo.” “Oef”. Een enkeling heeft commentaar op de weegschaal. “Dat is toch niet precies genoeg!” maakt een fanatiekeling duidelijk voor iedereen die het maar wil horen. Hij krijgt weinig bijval. Alsof het iets uitmaakt.

Met wat minuscule aanpassingen hier en daar slaagt iedereen met vlag en wimpel. Lion Charmant, wedstrijdleider en K-Klassebouwer, knikt tevreden. Er kan gezeild worden. De banen liggen er al in. Één voor het clubgebouw, de ander bij de ingang van de haven. Beide tussen de 75 en 100 meter lang. Twee keer up-down per wedstrijd, en dat zes keer. Elke baan heeft een wedstrijdleider met assistent en een bootje toegewezen gekregen. De bootjes zijn voor het verleggen van de banen, maar voor het geval dat een K de benen neemt tot buiten het bereik van de afstandsbediening.

Warm zeilen

Ook al is het reguliere zeilseizoen reeds voorbij en staan alle boten zonder afstandsbediening inmiddels wel op de kant, of met een slokje antivries in de haven, de zeilbroeken hebben nog niet in de mottenballen gezeten. De steigerzeilers staan veelal in vol ornaat, bestand tegen wind en regen, op de kade. Een enkeling heeft zijn afstandsbediening vast in een gevoerde hoes. Warme, soepele vingers tijdens het zeilen in de winter, niet gek.

Voor het havenkantoor laat een goedlachse K-zeiler zijn boot te water. “Of ik nog een speciale tactiek heb? Nou, het is niet de start die telt, maar de finish,” zegt hij lachend. Het plezier dat deze zeiler uitstraalt, is niet uniek voor de K-zeilers. Liefkozend zijn ze met hun bootje bezig, en hoewel tijdens de wedstrijden te zien is dat het menens is (‘Ik had toch gewoon bakboord, verdomme!’), staat de lol toch echt centraal.

Goldfleet

Het weer is veranderlijk en dat is lastig met de K’s. Het ene moment valt er vrij weinig te zeilen, het andere moment gaat het lekker. De windkracht schommelt tussen de 1 en de 3 beaufort. Na de lunch trekt de wind wat aan en zit deze zelfs regelmatig aan de bovengrens van wat nog leuk is met een K. Maar Aeolus vindt het allemaal prachtig en blaast tijdens de Goldfleet- en Silverfleetwedstrijden een lekker lopend windje over het Bovenwater.

Mopperen

De baan voor de Goldfleet is wat verlegd. De benedenboei ligt nu verder het water op. Dat maakt het lastig om in de drukte op de steigers goed te kunnen zien wat je bootje doet. Verdwijnend achter zeilen van de competitie weet je soms niet of je de boei haalt of niet. Ook dat hoort erbij.

Er worden strafrondjes gedraaid, gemopperd op de concurrentie en de regels. Soms schallen de meningsverschillen met luide stemmen over het water. Één Goldfleetzeiler heeft genoeg van het gedrang en het heen en weer lopen van z’n concurrentie en staat aan het einde van de steiger op een bankje, ver van de rest in alle rust. Maar ook ver van de bovenboei. Die hij mist.

Kroontje

De wedstrijden zitten erop. Wedstrijdleider en K-Klassebouwer Lion Charmant trekt zich even terug met zijn collega om de uitslagen te berekenen. Ondertussen is het alweer gezellig in de kantine. Ervaringen worden gedeeld, trim en tactieken besproken en geproost. Toch wordt er ook nu nog wat gemopperd door een enkeling. “Die nieuwe lier, dat maakt echt heel veel verschil hoor. Daar koop je gewoon voorsprong mee.” Schouders worden opgehaald.

De uitslag is er. Wie mag er vanaf nu met een kroontje in de zeilen varen en zich Nederlands Kampioen K-Klasse noemen? Wim Bijlsma is de gelukkige, maar had de winst niet aan zien komen. “Het ging wel goed, maar ik had dit niet verwacht. We hebben vorige week nog wat getraind, maar verder nog nauwelijks gevaren dit seizoen.”

---

Over de K-Klasse

Het ontwerp is al vijftig jaar oud vertelt klassevader Lion Charmant. Maar vanaf 1992 zijn de K’s pas radiografisch gemaakt. Lion: “Er zat daarvoor een windvaantje achterop. Er werd gevaren in een afgebakende bak en de boten voeren met een windvaantje achterop. Om de boot door de wind te krijgen moest je ze met een stok omduwen. Niet de snelste boot won, maar degene die het mooste windvaantje had gebouwd.”

Als achtienjarige komt Lion op een werf terecht omdat er een gat zit in zijn Vaurien. Daar blijft hij plakken als zaterdagkracht en leert hij Theun Hoogmoed kennen, die de K-Klasse in 1974 heeft ontwerpen. “Ik zag bij Teun die modellen voor het eerst,” vertelt Lion, “maar het heeft heel lang geduurd voordat ik er wat mee wilde doen.”

Jaren later neemt Lion het over van Teun. De boot blijft in grote lijnen hetzelfde, maar Lion voert wel een aantal veranderingen door. “Ik heb het nodige gemodificeerd en verbeterd. Het gewicht en materiaal van de kiel, de vorm van het zeil en natuurlijk de elektronica. Het is nu echt een eenheidsklasse.”

Kant en klaar

Lion is de enige bouwer van de K-Klasse en ook de enige die de boten mag bouwen conform de klassevoorschriften. Bouw je zelf een boot volgens die voorschriften, dan mag je daar niet mee varen binnen de klasse.

“Als je een boot wilt, dan kun je bij mij een nieuwe kopen. Ik heb de nodige boten op voorraad. Als je daar een uitkiest dan ben je 1645 euro kwijt. Wil je een boot in custom kleuren, dan betaal je 350 euro extra.” Voorheen moest je dan nog wel het lakwerk doen en de boot zelf in elkaar zetten, nu krijg je voor dat geld een kant en klare boot waarmee je meteen kunt gaan varen.

“Ik heb me altijd gericht op de wedstrijdzeilers. In het begin stonden we ook op de HISWA, niet op de modelbouwbeurs. We hebben echt fanatieke wedstrijdzeilers die actief zijn binnen de K-Klasse zijn, er zijn zelfs olympische zeilers actief geweest. Die vinden het spelletje heel interessant.” De groep K-zeilers zonder zeilachtergrond is bijzonder klein, maar is er wel. “Er zijn een paar modelbouwers actief in de klasse. Die hebben een hele goede coördinatie en een fijne motoriek. Die snappen het spelletje soms ook verdomd goed. Andersom zijn er ook hele goede zeilers die niet de motoriek hebben om goed te zeilen met een K. Het gaat om het draadloze contact met je boot, de relatie tussen wat je ziet en wat je moet doen.”

Bijna 500

Dertig jaar verder heeft Lion een hoop K’s gebouwd. “Ik heb er wel eens 60 per jaar gebouwd. Rompje en kielen worden elders gemaakt en ik breng dan de onderdelen samen en bouwde het geheel af. Spantjes erin, dekje erop, dat soort werk. We zijn nu aangekomen bij romp nummer 492. Ik heb er dus al bijna 500 gebouwd.”

Ongeveer 200 van al die booteigenaren is daadwerkelijk actief in de klasse. Lion: “Die klasse is de afgelopen jaren wat gegroeid, maar dat stabiliseert nu weer. Er zit maar weinig verjonging in de klasse. De gemiddelde leeftijd groeit een beetje met de klasse mee. Maar dat is bij de normale zeilerij niet anders.”

Beeld: Riemer Witteveen