Is het succes van de Laser als eenheidsklasse verleden tijd?

De Laser klasse dreigt haar eenheidsstatus te verliezen. Of is het nu ILCA? Er is veel onzeker en nog onbekend, hierbij de feiten over de Laser en de ILCA Dinghy zoals ze nu bekend zijn.

Door Anke Haadsma | 20 mei 2020

Toekomst Laser klasse ter discussie

Is het succes van de Laser als eenheidsklasse verleden tijd?

Door Anke Haadsma | 20 mei 2020

Advertentie

De immens populaire Laser klasse dreigt haar eenheidsstatus te verliezen. Een nieuwe naam, gecombineerd met geruchten over een nieuw zeilplan, nieuwe materialen en aanpassingen aan de constructie van de romp, voeden de ongerustheid onder Laser zeilers. Of de Laser klasse toekomst heeft, of dat het succes van de Laser verleden tijd is, is dan ook een serieuze vraag. De teller van het aantal verkochte Laser boten wereldwijd gaat over de 217.250. Dit specifieke getal is op dit moment belangrijk in de wereld van deze eenheidsklasse boten. “De ILCA (International Laser Class Association, red) dreigt beslissingen te nemen die het ‘eenheidsklasse concept’ in gevaar brengt”, vertelt César Sierhuis ons. Sierhuis vertegenwoordigt Nederland als actieve Laser zeiler in The Laser Class (TLC). Deze TLC is opgericht om de Laser zeilers, die de eenheidsstatus veilig willen stellen, een stem te geven. Om het verhaal beter te begrijpen is het goed de feiten te kennen. Deze zetten wij hieronder uiteen, inclusief links naar externe bronnen. Ook zullen wij deze de komende tijd blijven aanvullen, want de ontwikkelingen gaan snel. Verderop spreken wij verder met Sierhuis van The Laser Class, Barend Jan Binkhorst, voorzitter van de Nederlandse Laserklasse Organisatie (LON) en Serge Kats, manager topsport bij het Watersportverbond. Zeilwereld wil niet te veel de politieke discussie induiken. We beschrijven hier kort wat er is voorgevallen en verwijzen voor verdere uitleg naar externe bronnen. Deze zijn allen Engelstalig, aangezien nog geen andere Nederlandse media zich aan dit onderwerp heeft gewaagd.

Achtergrond Laser: van 1970 tot nu

Laser Olympische Spelen Atlanta 1996 - Robert Scheidt

Braziliaan Robert Scheidt wint in 1996 het eerste olympische goud in de Laser Standaard klasse op de Spelen van Atlanta. Foto: IOC Media

We beginnen met wat achtergrondinformatie over de Laser zelf. Bruce Kirby is de ontwerper van de Laser. In 1970 kwam deze boot op de markt en het was meteen een succes. Vier jaar later, in 1974, werd de Internationale Laser Klasse (ILCA) opgericht. In de statuten werd opgenomen dat het ontwerp van Kirby als officieel ontwerp gold en hier niet van afgeweken mocht. Zo werd er een soort Laser handboek in het leven geroepen die de eisen omtrent deze eenheidsklasse waarborgen. Hiermee kan niemand voordeel hebben in materiaal of boot, maar moeten de zeilers het echt hebben van hun eigen kunnen. In 1996 verscheen de Laser voor het eerst op de Olympische Spelen in Atlanta in de Verenigde Staten. In de jaren ’80 werd er al een Laser met een kleiner zeil ontwikkeld voor de lichtere zeilers, het Radiaal zeil. Dit werd het standaard zeil voor vrouwen. De Laser is verder weinig veranderd door de jaren heen, op enkele kleine aanpassingen en ook de komst van een nog kleiner zeil voor de jeugd (Laser 4.7) na.[1]

Laser Performance en ILCA

De ILCA heeft jarenlang drie officiële bouwers gehad: Performance Sailcraft Japan, Performance Sailcraft Australia en Laser Performance Limited. Deze drie bouwers hadden hun eigen regio waar ze de boten leverden. Laser Performance heeft hierbij altijd het grootste gebied bediend, namelijk: Europa, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Afrika en een groot deel van Azië. De samenwerking met Laser Performance Limited (LP), de oudste bouwer van de Laser boten ter wereld, is ruim een jaar geleden gestopt. Volgens de ILCA heeft LP de regels van de Laser Construction Manual Agreement (LCMA) geschonden. In die regels staat namelijk beschreven dat de ILCA de fabrieken van hun bouwers mag inspecteren ter controle. Hierdoor kunnen ze erop controleren dat al hun bouwers volgens de LCMA bouwen en de eenheidsklasse zo in stand wordt gehouden. De LP weigerde toegang tot hun fabriek voor deze controle. ILCA- voorzitter Tracy Usher: “De LCMA waarborgt de eenheid binnen de klasse, als wij dit niet kunnen controleren, en onze leden er dus niet van kunnen verzekeren dat alle boten gelijk zijn, dan hebben we geen klasse meer.”[2] In augustus 2019 is er toch een inspectie geweest van ILCA bij LP. Een nieuwe overeenkomst zou hierop naar LP worden gestuurd, waarop de bouwer weer als officiële bouwer van de ILCA geïnstalleerd kon worden per oktober 2019.
Laser veld in Workum

Laser zeilen tijdens de United 4 Sailing in Workum. Foto: Laurens Morel

Reconstructie vanuit Laser Performance

LP geeft aan dat de overeenkomst niet kwam. Eind oktober 2019 gaven ze dit aan bij World Sailing president, Kim Andersen, tijdens de jaarlijkse vergadering in Bermuda. Deze reageerde verbaasd en gaf aan dat hij hier achteraan zou gaan. Er gebeurde niets. In Bermuda ontmoetten ze ook het managementteam van de ILCA. Er werd beloofd dat LP een overeenkomst zou ontvangen nog voor de jaarlijkse ILCA-vergadering. Opnieuw ontving LP niets. Pas half november 2019 kwam er een email van de ILCA met een geheimhoudingsovereenkomst die nodig was voor het tekenen van een bouwers overeenkomst. Hierop ontving LP begin december, na nog enige aanpassingen in de geheimhoudingsovereenkomst, eindelijk de bouwovereenkomst van ILCA. Althans, zo verwoorde ILCA de overeenkomst. LP beschouwde dit meer als een licentieovereenkomst.

Nog geen overeenkomst

LP: “Wij ontvingen een geheimhoudingsovereenkomst die gerelateerd was aan een bouwers overeenkomst. Wij verwachtten nu daarom een overeenkomst die ons weer zou goedkeuren als bouwer. Maar het document dat we nu ontvangen is een combinatie van een bouwers overeenkomst, een licentieovereenkomst en een commerciële overeenkomst. Hier gaan wij niet mee akkoord, wij ontvangen graag een document dat ons nadrukkelijk weer installeert als officiële bouwer. Een belofte die jullie ook aan World Sailing hebben gedaan, nadat de Laser opnieuw tot olympische klasse werd toegewezen voor de Olympische Spelen van 2024.” In de tijdlijn zitten we inmiddels op eind december 2019 en LP en ILCA hebben nog steeds niet iets in handen wat lijkt op een overeenkomst. LP vraagt om verduidelijking in de gang van zaken bij ILCA, deze verduidelijking krijgen ze niet. Wel worden er in januari 2020 zeven nieuwe bouwers aangekondigd en wijzigt de naam van de Laser naar ILCA Dinghy. [3]

Reactie EURILCA

Ook de Europese klasse organisatie van de Laser, de EURILCA, zet vraagtekens bij de werkwijze van ILCA. Zij gaan verder niet in op de discussie tussen ILCA en LP, maar confronteren de internationale organisatie wel, en vragen om verduidelijking, transparantie en ook termijnlimieten van de zitting van de bestuursleden. Ze vragen onder andere om inzage in financiële administratie om zo een idee te krijgen van wat er met de licentie gelden gebeurt en contracten met nieuw aangestelde bouwers, deze inzage krijgen ze niet.

Nieuwe ILCA Dinghy

World Sailing en ILCA vignet

Een versie van het ILCA en World Sailing vignet

De zorgen bij de Laser zeilers zijn inmiddels groot. Wat er is vernieuwd aan de ILCA Dinghy is niet bekend, daarover is de ILCA niet transparant. Of ze een verbeterslag hebben gedaan in het ontwerp, is daarom niet uit te sluiten. Zeilers met een traditionele Laser zijn dus bang dat ze al met een achterstand aan de start verschijnen in een veld waar ook met ILCA-dinghy’s wordt gevaren. Er zijn sterke vermoedens dat het ontwerp is aangepast en een snelheidsvoordeel hebben, want waarom zou je anders ook een ontwerp aanpassen? De ILCA heeft een selectie van de vragen die ze heeft ontvangen op hun website beantwoord.[4] De boten die nu nog door Laser Performance worden gebouwd krijgen niet het ILCA en World Sailing vignet. Dit zijn de Lasers met een zeilnummer na 217.250 en zijn hierdoor dus geen officiële boten meer. Zonder dat vignet kun je niet meedoen aan de officiële nationale en internationale wedstrijden die ILCA uitschrijft, denk hierbij aan de Nederlands kampioenschappen, Europese wedstrijden en de Wereldkampioenschappen. 

Laser als olympische klasse

De verandering van de merknaam van Laser naar ILCA Dinghy is een handelsmerkkwestie, deze heeft geen invloed op de traditionele Laser boten. De Laser (standaard en radiaal) blijft ook gewoon de olympische klasse voor de Spelen van 2024. Alle boten worden geleverd door een officiële bouwer in Japan. Dat de naam van de boot wijzigt maakt volgens ILCA niet uit. Usher: “De naam van de olympische events waar de Laser vaart, wordt de ‘Heren en Dames één-persoons dinghy’ genoemd. De naam van de boot is hier dus irrelevant. Het Internationale Olympisch Comité geeft om de events, de sporters en de materialen, niet om de merken.”

Blijft de ILCA bestaan?

Toekomst Laser klasse ter discussieMet de ILCA als aanvoerder van de klasse, zijn er sterke signalen dat de Laser zoals we hem kennen langzaam uit beeld dreigt te verdwijnen. De toekomst is dan de ILCA-dinghy, met dezelfde principes als de Laser, maar onder een andere naam. Volgens ILCA verandert er in principe weinig, maar toch blijkt dat bijvoorbeeld de commerciële belangen anders worden. Er bestaan nu meerdere bouwers, de prijzen voor een licentie zijn hoger, en die worden weer doorberekend aan de consument. The Laser Class pleit voor het voortbestaan van de Laser in de vorm zoals deze nu is, betaalbaar voor iedereen en als echte eenheidsklasse. Cesar Sierhuis licht de oprichting van de TLC verder toe: “De Laser is destijds opgericht om zeilen voor iedereen toegankelijk te maken en te houden. We zeilen in een eenheidsklasse, dit betekent dat alle boten gelijk aan elkaar zijn. Er is al jaren enige wrijving tussen de zeilers en de ILCA. Het bestuur van de organisatie zit er al vele jaren en kan zich volgens de statuten iedere keer opnieuw benoemen. Het zou logischer dat iedere vier of in ieder geval na maximaal acht jaar een compleet nieuw bestuur op democratische wijze wordt benoemd.”

Kiesstelsel moet anders ingericht

Naast het feit dat hetzelfde bestuur er dus al jarenlang zit, is er ook onenigheid over het kiesstelsel bij besluitvorming. Sierhuis: “We zitten met in totaal 26 landen in de ILCA, hier zitten landen bij met slechts 3 zeilers, maar er zijn ook landen met 1.000 actieve zeilers. Het is dan toch niet logisch dat een land met een kleine vertegenwoordiging evenveel stemrecht heeft als een land met een grote groep Laser zeilers? Het is logischer om iedere zeiler stemrecht te geven.” Dit zijn dan ook zaken waar de TLC voor staat. Een democratisch gekozen organisatie met vooral een betaalbare boot. “We willen die eenheidsklasse vasthouden. Het ILCA-bestuur zegt dat de Laser in sneltreinvaart gemoderniseerd moet worden om olympisch te blijven. Dit betekent misschien wel dat we straks met zijn allen nieuwe zeilen en nieuwe masten moeten aanschaffen om te blijven varen in onze klasse. Natuurlijk is het verbeteren van de boten altijd goed, maar het moet niet ten koste gaan van de eenheid van de klasse.”

Wat betekent dit voor Nederlandse Laser zeilers?

De Nederlandse Laserklasse Organisatie (LON) geeft aan geen partij te kiezen hierin. Voorzitter Binkhorst: “Wij zijn heel erg zoekende en overwegen alle informatie die langs komt. Maar uiteindelijk kiezen wij geen partij. Dat kan heel laf klinken, maar wij ondersteunen het gedachtegoed van de TLC, en zijn niet tegen ILCA. Sterker nog, wij volgen de ILCA voor wat betreft de regelgeving. Er gebeurt nu zoveel en het hele gebeuren is echt best complex. Naarmate je meer weet, hoort en leest, ontdek je de nuance. De oorzaak hiervan ligt ook op zoveel verschillende punten uit het verleden.”

Reactie Watersportverbond

Toekomst olympische Laser klasse

Marit Bouwmeester aan het trainen in Scheveningen – Foto: Sander van der Borch

Aangezien het een olympische klasse betreft, heeft dit hele gebeuren ook invloed op de zeilers van het Watersportverbond. Serge Kats, manager topsport: “Wij vinden het ontzettend jammer dat er een situatie is ontstaan waarin twee organisaties opdoemen. Met name voor de breedtesport, de ‘weekend warriors’, de grote Master-vloot (leeftijd 35+, red), maar ook de opleidingslijnen in de 4.7 en de Radiaal. Olympisch maakt het wat minder uit. Daar gaat het uiteindelijk om kleinere aantallen wereldwijd en worden op de belangrijkste wedstrijden (WK’s en de Olympische Spelen) de boten vaak verplicht ter beschikking gesteld. Hierdoor blijft het gelijke speelveld op het allerhoogste niveau wel gewaarborgd. Voor Marit Bouwmeester maakt het dus in principe weinig uit of zij in een Laser of een ILCA-dinghy vaart. Daarbij is het nu natuurlijk superleuk dat je naar de winkel gaat en een boot kan kopen waar ook de olympisch kampioene mee vaart.”

Delen zorgen over eerlijkheid competitie

Kats: “We delen dus de zorg dat door nieuwe bouwvoorschriften de nieuwe boten te veel gaan verschillen, waardoor de competities niet meer eerlijk zullen zijn. Dat zal zeker ten koste gaan van het succes van de Laser. Daarom begrijpen wij de goede intenties van TLC en hopen dat het snel resulteert in veranderingen, waardoor alles gewoon onder één organisatie kan blijven. Verbeteringen en upgrades zijn natuurlijk wel mogelijk, mits ze uit het oogpunt van toegankelijkheid of duurzaamheid worden genomen (zoals bijv. de recente overgang naar carbon topmasten, in plaats van de altijd weer krom gaande aluminium exemplaren). Maar een paar procent snelheidsverschil is voor niemand relevant. Niet voor de zeilers en ook niet voor de media en fans die de olympische zeilers volgen.” Het Watersportverbond verhoudt zich waar het gaat om klasse-keuzes op internationaal gebied tot World Sailing. Nationaal volgen ze de lijn van de LON.

Coverfoto: Bogee Toth / Sailingacademygc

Wij houden contact met de verschillende partijen uit dit artikel over de ontwikkelingen en communiceren hierover wanneer er nieuws te melden is. Ook op de hoogte blijven van de toekomst van de Laser klasse? Schrijf je dan in op onze nieuwsbrief en volg ons op onze social kanalen voor updates.
[1] http://www.laserinternational.org/
[2] https://www.sailingscuttlebutt.com/2019/03/27/class-removes-laser-performance-as-approved-builder/
[3] https://www.laserperformance.us/blogs/captains-log/why-is-laserperformance-not-an-approved-builder
[4] https://www.laserinternational.org/blog/2019/04/06/faq-6-april-2019/
Lees ook:

Lees meer zoals dit:

Anke Haadsma heeft heel weinig met het toerzeilen, zij vaart het liefst om de boeien in haar Laser of bindt de zeilstrijd aan in grotere boten. Althans, als ze niet aan het werk is om wedstrijden te organiseren. Op Zeilwereld wil ze vooral verhalen brengen over het wedstrijdzeilen.

Vond je dit mooi? Deel dit verhaal dan met je vrienden:

1 reactie

  1. […] Wil je meer weten hierover? Lees dan onderstaande artikels waarin e.e.a. uitgebreid wordt uitgelegd met o.a. ook de historie van de Laser.https://www.sailingscuttlebutt.com/2020/01/15/past-present-and-future-of-laser-class/https://www.zeilwereld.nl/wedstrijdzeilen/toekomst-laser-klasse-verleden-tijd/ […]

Laat een reactie achter





Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Schrijf je in op de nieuwsbrief

!
!
Terms and Conditions checkbox is required.
Something went wrong. Please check your entries and try again.

Uitgelicht:

Nieuw in Wedstrijdzeilen:

1 reactie

  1. […] Wil je meer weten hierover? Lees dan onderstaande artikels waarin e.e.a. uitgebreid wordt uitgelegd met o.a. ook de historie van de Laser.https://www.sailingscuttlebutt.com/2020/01/15/past-present-and-future-of-laser-class/https://www.zeilwereld.nl/wedstrijdzeilen/toekomst-laser-klasse-verleden-tijd/ […]

Laat een reactie achter





Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.