Wat hebben voetbal en zeilen nu met elkaar te maken? In principe heel weinig, tot je de Star Sailing League Gold Cup hebt gezien. Dan word je continu geconfronteerd met allerlei voetbal referenties. Ze noemen het dan ook het wereldkampioenschap voetbal, in zeilen. Het is een nieuw format waarbij de beste zeilers van een land vertegenwoordig zijn. Net als bij het nationaal voetbalelftal en andere nationale sportteams.

De eerste editie van dit wereldkampioenschap zeilen, de Sailing Gold Cup is gevaren van 10 november tot en met 3 december. In totaal deden 56 landen mee waarvan uiteindelijk vier landen in de finale stonden op zondag 3 december. In diverse voorrondes met halve finales, kwartfinales, achtste finales, etc, vielen er steeds een aantal landen af. Net als er op een WK voetbal in poules wordt gespeeld, was dat hier dus ook het geval.

Nederland derde op wereldkampioenschap zeilen

Nederland was een van de vier landenteams in die finale, samen met Hongarije, Italië en het thuisland Spanje. Hongarije pakte in de finalewedstrijd heel snel de leiding en gaf deze niet meer weg. Daarmee mogen zij zich de eerste wereldkampioen zeilen noemen in dit boeiende vernieuwende format. Italië werd tweede, Nederland derde en Spanje greep, op hun thuiswater, net naast het podium.

De captain van het Nederlandse team is Roy Heiner, hij is aangesteld door de organisatie zelf. “Ik ben zeg maar de bondscoach van Nederland, als we in voetbaltermen blijven”, geeft de Nederlandse zeiler aan, die zelf overigens niet aan boord zit tijdens de wedstrijden. Hij staat, net als in het voetbal, aan de zijlijn. “Hongarije is wat mij betreft een terechte winnaar, ze hebben goed gevaren. Er was niet veel wind op de finaledag, Hongarije heeft de wind die er was goed gebruikt. Ze waren niet zoveel met de andere drie boten in het veld bezig, maar hebben juist open en vrij gevaren en met de wind gespeeld. Dat deed Nederland minder goed, omdat wij meer bezig waren met het positiespel ten opzichte van de andere boten, hebben we wel wat windvlagen gemist.”

Heiner is niet ontevreden over de Nederlandse prestaties. Zeker niet als je bedenkt dat dit team in deze samenstelling nog niet samen had gevaren. “De eerste dag dat we samen zeilden, was de dag vóór de eerste wedstrijd. Hier kregen we ongeveer een uur trainingstijd. De belangrijkste opdracht tijdens het toernooi was dan ook om te leren. Op basis van het puntensysteem heb ik berekend dat we de eerste wedstrijd nog wel vierde mochten finishen, daarna moesten we steeds een beetje beter scoren.”

Maximaal aantal punten

Dat puntensysteem is verschillend met het puntensysteem bij reguliere fleetwedstrijden. Iedere groep bestond uit vier landen, die vier landen zeilden vier wedstrijden tegen elkaar in deze poulefase. In de eerste drie wedstrijden van deze fase kon je steeds maximaal vier punten per wedstrijd verdienen, de laatste wedstrijd was een zogenaamde dubbele punten wedstrijd. De twee teams met de meeste punten na vier wedstrijden, die gingen door naar de volgende ronde.

De halve finale en de finale bestonden beide nog maar uit één wedstrijd. In de halve finale gingen de twee beste teams uit de beide groepen door naar de finale. Ook de finale bestaat uit één enkele wedstrijd, degene die als eerste finisht wint dus.

Roy is heel enthousiast over dit format. “Het zijn waanzinnig spannende wedstrijden. Het is echt een combinatie tussen matchracen en fleetracen. Maar in de voorrondes is het ook een beetje teamracen. Als je eerste of tweede ligt kun je een ander team een beetje helpen, zo kun je proberen enige sturing te geven aan wie er met je meegaat naar de volgende ronde.”

Selecties op basis van rankingsysteem

De indeling van de 56 landen gaat op basis van selectie. Nederland scoort vrij hoog op de ranking van de Star Sailors League, daarom werd het land op uitnodiging toegevoegd vanaf de kwartfinales. Dit betekende dus dat het team pas vrij laat op het toernooi was, ze snel moesten leren zeilen samen én ze hierdoor eigenlijk een achterstand hadden op andere teams die al vanaf de eerste voorrondes meededen. Daarom had het team de doelstelling gesteld zoveel mogelijk te leren, in een week tijd.

Het Hongaarse team zeilde al vanaf de eerste voorrondes mee, dit team had dus al veel mijlen gemaakt in de boot en met elkaar. Of het een echt eerlijk selectiesysteem is, daar is over te discussiëren. Maar het is een nieuw format, eentje die zich nog verder moet vormen de komende jaren.

“Dit WK willen ze straks om de twee jaar gaan houden, en dan om het jaar een EK”, legt Roy het concept uit. “Dit was de eerste editie, dus dan is het voor iedereen nog een beetje kijken hoe het allemaal gaat. Natuurlijk kun je vanaf hier verder bouwen aan je team. Het probleem is wel dat iedereen zo’n druk schema al heeft, dat samen trainen in de praktijk gewoon heel lastig is.”

Olympische zeilers én oceaan zeilers in een team

Het Nederlandse team bestond deze keer uit zowel olympische zeilers, Ocean Race zeilers én zelfs een America’s Cup zeiler. De selectie van de zeilers aan boord wordt gedaan op basis van een rankingsysteem, en vrije keus van de captain. In dit geval was dit dus Roy.

“De Star Sailors League heeft een rankingsysteem waar je als zeiler punten krijgt als je wedstrijden wint, hierbij tellen grote kampioenschappen en toernooien natuurlijk zwaarder mee. In de praktijk betekent dit dat de goede zeilers volgens de ranking grotendeels olympische zeilers zijn. Dit zijn mensen zonder grote boten ervaring, maar wel met veel wedstrijd en zeilervaring. De mensen die ik zelf heb geselecteerd zijn juist wel grote boten zeilers zodat zij die specifieke kennis aan boord brachten.”

De bondscoach heeft niet alleen gekeken naar zeilervaring en kennis, ook posities aan boord en de persoonlijkheden van de verschillende mensen aan boord heeft hij meegewogen in zijn selectie. De groep bestaat uiteindelijk uit zo’n 12 zeilers, waarvan er 8 tot 10 aan boord komen. “Je mag, net als op het WK voetbal, per dag andere zeilers selecteren. Ook heb je een maximaal gewicht wat je mag zijn aan boord. Hierdoor heb je de ene wedstrijd misschien acht zeilers aan boord en een andere wedstrijd negen.”

Het geeft de captains ook de kans om per dag heel tactisch te kijken welke soort zeilers ze aan boord nodig hebben. Zo zijn zeilers soms heel goed in licht weer zeilen, of juist echte zwaar weer specialisten. Als je meer verdedigend wil varen, wil je juist iemand aan boord die veel ervaring heeft in matchracen. Een interessante benadering voor de samenstelling van een zeilteam dus.

Spannender dan de America’s Cup

“Wat ik ook zo mooi vind aan dit format, het geeft veel ervaring aan de zeilers in een andere tak van sport. Olympische zeilers die voor het eerst in teamverband zeilen bijvoorbeeld. En ik was heel verrast dat een aantal mensen zei dat dit veel leuker en spannender is dan het foilen, wat je tegenwoordig ziet. De Italianen gaven aan dat ze dit veel spannender vonden dan de America’s Cup.”

Lees ook: Roy Heiner maakt zich zorgen over de toekomst van het oceaan zeilen

Waar we onlangs met Roy nog spraken over zijn zorgen over de toekomst van het oceaan zeilen, spreekt hij nu een stuk positiever. “Volgens mij is de missie van dit concept om zoveel mogelijk mensen te laten zeilen op zoveel mogelijk niveau’s. Het toegankelijk en betaalbaar maken van de zeilsport zodat zoveel mogelijk mensen naar het niveau van dit WK kunnen werken. Iedere zeiler kan hieraan meedoen. En dit houdt ook vast aan het bemande zeilen, ik geloof wel in dit format. Het is in ieder geval een originele en nieuwe benadering van de zeilsport.”